sen ophingen en dat ze dienden als bewaar
plaats is goed te zien op een detail van
een schilderij van Jan Steen genaamd De
Dorpsschool van circa 1670 en De School
meester van Adriaan Ostade uit 1662.
De kinderen konden de tas omgekeerd, dus
met de opening naar beneden, op schoot
leggen. Dan hadden ze een soort tafeltje op
schoot, dat een blakke en harde ondergrond
vormde om op te werken en te schrijven.
Er zijn verschillende soorten tassen. Je
hebt tassen met een schuifdeksel of met
een scharnierende deksel. Tassen met
rechte randen of geschulpte randen. En
dan nog met allerlei soorten versieringen
en soms zelfs met initialen en een jaartal.
Het museum heeft enkele soorten houten
schooltassen in haar collectie, waarvan er
twee in het museum tentoongesteld wor
den. Eén met een schuifklepje en daarop
een afbeelding van een man en een jongen
die aan het tollen zijn, zie het omslag van
deze Spuije. (Deze afbeelding is in het
Afb. 1 en 2. Houten schooltassen.
verleden verkeerd geïnterpreteerd als
Bestraffende meester en strafondergaand
kind - niet bepaald een leuke afbeelding
voor een schooltas!). Ook hebben we een
rijkelijk versierde tas met scharnieren en
een geschulpte rand. Op het onderste stuk
aan de voorkant van de tas staan bloemen
en een zwaan afgebeeld, en op de klep een
soort geometrische ster. Er staan hier initi
alen op: N.P.K.
Geometrische figuren staan ook op een tas
uit ons depot: twee rode ronde sterren op
de voorkant van de tas. En een slotje, zodat
het klepje niet open zou vallen.
Deze schooltassen zijn prachtige, alle
daagse objecten die een hele grote periode
van de (school)geschiedenis overbruggen.
We zien ze al in schilderijen uit de zeven
tiende eeuw en hebben nog exemplaren
van begin twintigste eeuw. En nu met onze
reproductieschooltas, kunnen ook scholie
ren van nu zien én voelen hoe de kinderen
vroeger naar school gingen.
(Collectie HMDB, foto's K. Sluijter.)
26
