Pieter de Waeijer de la Rue, schipper van de VOC
(1720 Middelburg -1770 Kapelle)
Theo Wajer
Dit verhaal gaat over Pieter de Waeijer de
la Rue geboren in Middelburg die, na al
jong wees te zijn geworden, in dienst trad
van de Middelburgse Commercie Com
pagnie (MMC) en daarna van de Kamer
Zeeland van de Verenigde Oost-Indische
Compagnie (VOC).
Bij deze onderneming bereikte hij de rang
van schipper op de voor die functie nog jon
ge leeftijd van 30 jaar. Pieter trouwde met
zijn volle nicht in het Bevelandse Kapelle en
ging daar rentenieren na afsluiting van zijn
loopbaan.
Pieter de Waeijer de la Rue werd gebo
ren als Pieter de la Rue in Middelburg in
1720.11 Zijn ouders waren Johan de la Rue
en Johanna de Waeijer, die daar op 18 au
gustus 1717 waren getrouwd en woonden
in de omgeving van de Grote Markt.2,3'
Pieter werd al jong wees want zijn ouders
waren overleden voor het midden van
1731.4) Waarschijnlijk heeft een familielid
(c.q. zijn tante Apolonia de Waeijer uit
Middelburg) zich toen over hem ontfermd,
wat in die jaren vaak voorkwam gezien
de vele kinderen die wees werden. Zij was
getrouwd met een hoofdparticipant van
de MCC; diens broer was directeur van
die Compagnie. Vermoedelijk op hun voor
spraak trad Pieter toen hij twintig jaar was
in dienst van de MCC. Hij werd toen al
Pieter de Waeijer de la Rue genoemd, een
combinatie van de namen van zijn familie
van vaders- en moederszijde.
Op 6 januari 1740 werd Pieter, bij de aan
monstering van de MCC, secretaris op
het fregatschip De Beurs van Middelburg,
welk schip naar de Caribische Zee ging en
daarna retour naar Middelburg. De functie
van secretaris hield ook in die van tweede
derdewaak.5'
Bij aankomst in en vertrek uit Cadiz (een
belangrijke haven in die tijd) in de zomer
van 1740 werd Pieter in de krant omschre
ven als Pedro de la Rue.6)
Vlak daarna op 8 juni 1741 vond een aan
monstering plaats waarbij hij wederom
secretaris werd, nu op het fregatschip De
Granadier, ook weer van de MMC. Dat
schip ging naar Afrika en daarna naar Su
riname om vervolgens terug te keren naar
Middelburg. Dat was zeer waarschijnlijk
een slaventransport. Halverwege deze reis
op 20 februari 1742 fungeerde Pieter als
stuurman, zijn eerste optreden bij het be
sturen van een schip. De afmonstering van
deze reis vond plaats op 21 oktober 1742 te
Rammekens.5'
Dat men destijds vreemde opvattingen
had over slaven blijkt onder andere uit de
volgende passage geschreven door een zeer
bekende naamgenoot van Pieter, mr. Pieter
de la Rue jr. Hij schreef: dat een kapitein
piëta De Op het fchriftelyk Bericht der Heeren van de Magiftraet
mgw- van Middelburgh gerequireert by Refolutievan den i y.dee-
Rui, zer Maent, wordt aen Pieter De Waayer-De La Ruë, toe-
Ss.m geftaen Vernam retails f en vervolgens Brieven van emancipa
tie in communt forma.
Afb.l. Meerderjarigheidsverklaring Pieter de la Rue. Resoluties Staten van Zeeland 24-1-
1743, Nationaal Archief.
33