41
verloop en achtergronden van de politieke twisten
in Zeeland en vooral in Middelburg tussen 1702 en
1715, Wolters-Noordhoff, Groningen 1981, pag. 403
8. D. Roos, Zeeuwen en de West-Indische Compagnie,
hoofdstuk Een Zeeuwse instructie voor de Slavenhan
del, van Geyt Productions 1992.
9. NA, Radermacher archief, toegang 1.10.69, Kamer
Zeeland, inv. 234, Plaatsing en opleiding van aspi
rant-officieren (cadetten en luitenants) bij de VOC
10. ZA, Schorer archief, toegang 157, met veel informatie
over de kaperfamilie De la Rue.
11. NA, Radermacher archief, toegang 1.10.69, Kamer
Zeeland, inv. 234 Reglement waarna den examinateur
der stuurlieden bij de Oost Indische Compagnie ten
kamer Zeeland zich zal hebben te gedragen.
12. NA, VOC archief, toegang 1.04.02, opvarenden en
schepen en monsterrollen, zeevarenden en militairen
per schip. De naam Woitkensdorp komt van het dorp
met die naam, gelegen ten noorden van Westkapelle.
Het dorp Woitkensdorp was tot 1674 een ambachts
heerlijkheid. Daarna werd het opgenomen door West
kapelle (bron Wikipedia).
13. NA, Radermacher archief, toegang 1.10.69, inv. 172,
notulen van de bewindhebbers van de kamer Zeeland
van de VOC.
14. NA, Radermacher archief, toegang 1.10.69, inv. 172,
Lijste van Aanstellinge van Officieren van de VOC,
kamer Zeeland. Zie ook: D. Roos, Zeeuwen en de VOC,
Stichting VOC Publicaties Middelburg, 1987. En:
Internet, Tanap, Database of VOC documents w.o.
Cape of Good Hope.
15. Gemeentearchief Kapelle (GAK), DTB archief
Kapelle.
16. Archief Bergen op Zoom, genealogie Van Schilperoort.
17. KB, Oprechte Groninger Courant 27/3/1753.
18. NA, VOC opvarenden per schip per reis en per per
soon.
19. J.R. Bruijn, Schippers van de VOC in de achttiende
eeuw aan de wal en op zee, De Bataafsche Leeuw,
Amsterdam 2008.
20. Internet, Tanap, Database of VOC documents w.o.
Cape of Good Hope.
21. Gemeentearchief Goes (GAG), Rechterlijk Archief
Zeeuwse Eilanden (RAZE) 2204 dd. 11/12/1748.
22. NA, Resoluties van de Staten van Zeeland, toegang
1.12.01 inv. 218. Octrooi verleend op 3/5/1743 aan
Petronella Robberdina de Waeijer om leengoederen
te mogen vermaken per testament onder condities.
Onder de vigerende wetgeving mochten patrimonale
goederen incl. leengoederen niet worden vermaakt
per testament, tenzij men een uitzonderingspositie
hierop kreeg via een desbetreffend octrooi. De bedoe
ling van deze wetgeving was om leengoederen zoveel
mogelijk binnen de familie te houden. Zie hierover:
KB, a) Begrensde autonomie testamentair erfrecht
in de 18e eeuw, Nederlandse Leeuw jrg. 121, CBG en
b) Het naaste bloed erfde het goed, proefschrift dr. S.
Roes.
23. GAG, RAZE 2278 dd. 3/11/1761. In de Middeleeuwen
kon een koning of graaf zijn lagere adel in ruil voor,
meestal, militaire hulp belenen met (de inkomsten
uit) diens bezittingen. Ook die lagere adel kon die
inkomsten verder belenen. In de Republiek der Ver
enigde Nederlanden werden die lenen zelfs overerf-
baar en verkoopbaar, en in Zeeland zelfs gesplitst in
porties. Ook Pieternella Robberdina de Waeijer heeft
dus blijkbaar de ambachtsportie van de heren van
Wassenaar gekocht. Na de Franse Tijd is het systeem
van de heerlijke rechten in Nederland opgeheven. De
titel ambachtsvrouw is sinds die tijd nog slechts een
eretitel, privé-communicatie van dr. J.RA. Louman,
Amsterdam.
24. GAG, RAZE 2268 dd. 24/4/1764.
25. GAG, RAZE 2295 dd. 5/10/1769.
26. ZA, DTBL Goes inv. 23, begraafrechten voor Petro
nella Robberdina de Waeijer.
27. H. Enno van Gelder, De Nederlandse Munten, Het
Spectrum 2012. De Caroli gulden (tegenwoordig
geschreven als Carolusgulden) stamde uit de tijd van
keizer Karei V en heeft nog lange tijd nadat hij uit
circulatie was, gefunctionneerd als rekenmunt.
28. GAK, Register Rechterlijk archief Kapelle, akte
waarbij Johanna Petronella de la Rue en haar man
Leendert Paardekoper de erfenis van hun vader
overleden op 26/1/1770 weigeren abandonneren en
repudiëren).
29. Een poorter is een burger die, tegen betaling en na
het afleggen van een eed, het recht kreeg om binnen
de poorten te wonen van een plaats met stadsrech
ten. Voorwaarde was altijd wel dat men niet arm
lastig was en in het eigen onderhoud kon voorzien.
Alleen poorters konden ambten bekleden bij de ste
delijke overheid of lid worden van een gilde (beroeps
groep). Het poorterschap was vaak een voorwaarde
voor het uitoefenen van beroepen binnen de stad,
privé-communicatie dr. J.P.A. Louman, Amsterdam.
In de afbeelding (GAG, inv. Archief van de Stad Goes)
staat dat Pieter de Waaijer de la Ruë poorter werd
in Goes in 1767. Dat was nodig in verband met zijn
lidmaatschap van het Goese kolveniersgilde (Verz.
Handschriften Goes, inv. nr.l, fol.l30v-131r).
30. Van Zeeuwse Stam, 1988, CD-ROM van de Stichting
Genealogische Publicaties Zeeland, vermeldt het
trouwen van Johanna Petronella de la Rue en Leen
dert Paardekoper op 6/7/1767.
31. NA, Resoluties Staten van Zeeland, toegang 1.12.01,
inv. 244, dd. 14/12/1769.
32. KB, Middelburgse Courant dd. 17/5/1770.
33. NA, Radermacher archief bevat veel informatie over
investeerders w.o. de familie De la Rue. Dit geldt ook
voor het Schorer archief (noot 10).
34. Bron 7 pag. 385; een solliciteur militair was een func
tionaris die bij één of meer legerafdelingen (tegen
zekere rente) voorschotten verstrekte voor soldijen en
andersoortige uitgaven. Als tussenpersoon zorgde hij
voor de bekostiging van compagnieën van het Staatse
Leger. Hij was een soort financiële makelaar.
35. Archief Bergen op Zoom, Notariële akte verleden
te Bergen op Zoom dd. 11/7/1716 waarbij Pieter de
Waeijer commies van de VOC procuratie krijgt van
Adriaan van Schilperoort, een broer van de vader
van zijn schoondochter, die getrouwd was met Pieters
zoon Hermes.
36. Archief Tholen, DTB St. Maartensdijk september
1681.
37. Pieternella Schippers maakte haar testament op
22/3/1731 voor notaris Adriaan Paays te Middelburg.
Deze testamenten gemaakt in Middelburg zijn niet
meer aanwezig maar een Engelstalige kopie bevindt
zich in het Public Records Office van de National
Archives in Londen in de verzameling Records of
the Prerogative Court of Canterbury onder Zeeland
probation.
38. NA, Resoluties van de Staten van Zeeland, toegang
