echte Zuid-Bevelandsche
en Walchersche
Boerenhoeden,
HH. Landbouwers!
i. P. MAGIELSE Pz.
Mangelende kaboutertjes
Tegelijk met de Amsterdamse merk- en
stoplappen zijn in het museumcafé vijf
fraaie mangeldoeken te bewonderen, ook
uit de collectie van Berthi Smith-Sanders.
We mangelen de was niet meer en wor
den hopelijk zelf niet gemangeld, om de
letterlijke en figuurlijke betekenis van
'mangelen' in één zin te gebruiken. Tot
pakweg 1900 werd de was gemangeld met
behulp van de mangelplank-met-rol of een
trekmangel en een langwerpige mangel-
doek van een kleine meter breed en twee
meter lang om het linnen te beschermen.
Zo werd het linnen glad en glanzend. Door
de opkomst van de strijkbout raakte het
mangelen in onbruik. In Nederland zijn
zeer waarschijnlijk alleen eenvoudige effen
linnen mangeldoeken gebruikt. De Duitse
mangeldoeken (Rolltücher) in het museum
café laten een heel andere mangelcultuur
zien: het is jacquard damast met daarin
fantastische motieven geweven. Als een
soort Droste-effect laten deze doeken vaak
een gedeelte van het wasproces zien, inclu
sief het mangelen, en zijn dus een bron van
historische informatie. Opmerkelijk is dat
het wassen en mangelen niet alleen door
een vrouw werd gedaan, maar heel vaak
De ondergeteekende gaat steeds voort
met het maken van de
van zuiver vilt, van af 1,50 en
hooger.
Hij laat niemand met zijne hoeden of
met andere artikelen tot zijn vak behoo-
rende leuren. Alleen tu bekomen of te be
stellen aan da oude fabriek,
GANZEPOORTSTRAAT C 208, 60ES.
Afb. 5. Advertentie in de Goessche Courant
van 4 mei 1890.
ook door kaboutertjes. En zo'n enorme lap
is natuurlijk ook een mooie plek om wat
levenswijsheden door te geven: Willst du
eigen sein, mangle glatt und fein en: Man
wascht, man rollt, ist froh gestimmt, weil
Arbeit alle Sorgen nimmt.
25
