Huwelijksperikelen in Wemeldinge, echtscheiding en v
scheiding van tafel en bed in de achttiende eeuw l
L
Adri Haaij B
S
g'
Soeckt ghy een wijf na uwen wensch, dit stuk niet zelf opgesteld en geschreven d
Ga niet voor eerst tot eenigh mensch, hebben, want bij de ondertekening van het si
Godt is de vinder van de trou, stuk tekent hij niet met zijn naam maar b
Gaet eyscht van hem een goede vrou; plaatst hij een zogenaamd handmerk (een w
En krijght ghy die, soo geeft hem eer, soort kruisje). Daaruit kunnen we afleiden 0
Want 't is een gave van den Heer1' dat hij de schrijfkunst niet beheerst. ei
Elias is getrouwd met Levina Marijnise h
Inleiding Suijdwegh, die hem in de maand februari bi
Het is natuurlijk een open deur intrap- van 1747 en dus al vier jaar geleden, zeer s<
pen, wanneer we stellen dat het tussen schandeleus heeft verlaten en weggegaan H
huwelijkspartners niet altijd botert. Dat is met medeneminge van alle sijne goederen bi
van alle tijden. In onze tijd leidt dit nogal hebbende tot haar leijdsman een soldaat. a:
eens tot een echtscheiding. Dat gebeurde Elias weet niet wie die soldaat is en heeft ei
vroeger ook wel, maar veel minder dan nu. naar hij zegt alle moeite gedaan te ont- k
De reden waarom, daar gaan we nu verder dekken waar zijn vrouw naar toe is ver- vi
niet op in, maar we nemen wel twee geval- trokken, echter tot op heden zonder enig w
len van huwelijksproblemen onder de loupe resultaat. Hij verzoekt de magistraat van g<
die we gevonden hebben in de bewaard Wemeldinge hem volmacht te geven om pro v;
gebleven processtukken en de gerechtsrol deo te mogen procederen als zijnde een ir
van Wemeldinge. Deze stukken maken deel man die niet in staat is eenige kosten te lij- v<
uit van het Rechterlijk Archief Zeeuwse den Hij wil zijn huisvrouw, waarvan hij n
Eilanden (RAZE). niet weet of ze nog leeft, opsporen door het si
Het gaat om een geval van echtscheiding voeren van een proces (indagen in ordina- w
en om een geval van scheiding van tafel en ria formaen wanneer ze zich niet meldt, rr
bed. Beide gevallen spelen zich af in het (bij faute van non compareringe) wil hij ct
Wemeldinge van de achttiende eeuw. Het in staat worden gesteld met een ander te
plaatselijk bestuur behandelde destijds ook trouwen. De secretaris van het schepencol- d>
geschillen over civiele zaken, waaronder de lege, Jacobus Pieterse de Vlieger, vermeldt et
hierna uitgewerkte voorvallen. De gevoer- in de kantlijn van het verzoekschrift dat V
de processen voor schout en schepenen van het verzoek van Elias gehonoreerd wordt. S
Wemeldinge, met een eisende partij en een Het college bestaat uit de schout Jan Domi- v;
partij die gedagvaard wordt, zijn niet tot in nicus en de schepenen Jacobus Rijn, Josias v;
de slotfase te volgen. De begonnen proces- Persant en Willem Duijn. h
sen eindigen vrij abrupt. Wellicht zijn er In het trouwboek van de Nederduits Gere- (c
ook ontbrekende stukken die verloren zijn formeerde Gemeente, later de Nederlandse v<
gegaan. In ieder geval bevatten de stukken Hervormde Kerk, van Wemeldinge heb- s<
waar we kennis van genomen hebben zo- ben wij gezien dat op 10 april 1745 Elias h
veel informatie, dat een nadere bespreking Corn Evertse met Levina Marinusse is h<
wel gerechtvaardigd is. getrouwd. Hier zien we dus wel een ach- H
ternaam bij Elias, terwijl bij Levina geen hi
Levina Marijnusdochter Suijdwegh achternaam is vermeld. We weten natuur- w
met een soldaat de hort op lijk niet zeker of dit hetzelfde echtpaar is, s«
In de loop van 1751 dient Elias Cornelise als het echtpaar van het proces, maar het d;
bij schout en schepenen van Wemeldinge is wel goed mogelijk. De combinatie van de li
een verzoekschrift requestein.2' Hij zal voornamen klopt in ieder geval wel en de g<
36
