Een bijzonder kleed
Hester van Rees
Begin dit jaar is het Historisch Museum
De Bevelanden een bijzonder kleed rijker
geworden. Het kleed is geborduurd door
de bewoners van de zogenaamde 'Paar
denstal', een van de barakken in het Jap
penkamp Banjoebiroe 10, gelegen onder
Ambarawa in Midden-Java en aangeboden
aan Alexandrine (Lex) Zweede-Duvekot,
barakhoofd en een van de kampleidsters.
Zij is in Goes geboren in 1905 en vandaar
dat dit kleed aan het museum is geschon
ken. Haar dochter Annelies, wonend in de
Verenigde Staten, heeft het jaren geleden
geschonken aan een kampgenoot, Joost
van Bodegom, die het later, na overleg met
Afb. 1. Lex Zweede-Duvekot. (Alle
afbeeldingen gemaakt door K. van Rooijen.)
de familie in de VS heeft gedeponeerd in
Goes.
Bij het kleed hoort ook het boek War Came
to Java. Het is het verhaal van Lex en
haar tweede man. Haar eerste man had
zijn kamptijd niet overleefd, evenmin als
de vrouw van haar tweede man, Bert de
Vries. Als weduwe en weduwnaar en beide
met een Zeeuwse achtergrond kwamen ze
met elkaar in contact, en zijn ze na hun
Indische tijd naar Amerika geëmigreerd.
Op het laatst van hun leven hebben ze hun
verhaal verteld. Stiefzoon Jack de Vries
heeft alles opgeschreven en het is uitgege
ven onder de titel War came to Java.
Zo'n kleed gaat pas echt leven als duide
lijk wordt waarom de bewoonsters van de
Paardenstal zo'n kleed wilden maken voor
deze Alexandrine Zweede. Wat was bijzon
der aan haar persoon? Daarom een wat
uitgebreider verhaal, grotendeels overgeno
men uit het boek War came to Javawaarin
haar persoon naar voren komt.
Alexandrine Duvekot was in Neder-
lands-Indië terecht gekomen vanwege het
werk van haar man Jan, die na een land-
bouwopleiding in Nederland, er voor had
gekozen om naar Indië te gaan. Hij vertrok
in 1927, zij volgde wat later. Ze hadden een
gelukkige tijd, kregen drie kinderen en
hadden een goed leven.
Maar de tijden veranderden. In 1937 was
Japan een oorlog begonnen tegen China.
Omdat Japan onvoldoende olie had om de
invasie van China te continueren werd be
sloten de olievelden van Sumatra en Borneo
te veroveren. Maar eerst moest Pearl Har
bor, de Amerikaanse marinebasis op Hawaii
vernietigd worden, wat gebeurde in decem
ber 1941. De invasie van het Japanse leger
op Java volgde daarop. Na een korte strijd
capituleerde op 8 maart 1942 het Koninklijk
Nederlands-Indisch Leger (K.N.I.L) en viel
heel Nederlands-Indië onder het gezag van
de Japanse bezetter.
De Japanners beschouwden zichzelf als
de superieure leiders van de Aziatische
11
