'yLe*^ tt./r/*-~~~~ 'fy
- - -> -w
<?V 0-;«
A/fe 6. Het joodse armbestuur bezat nagenoeg geen financiële middelen. Regelmatig 'is er n
de stad Goes een collecte gehouden om het bestuur aan minimale gelden te helpen (Zeeuws
Archief 54-01 -a53.)
vertrekje en dat Zaterdag Sabath was! De
Israëliet moest de hulp der buren inroepen
om de achterdeur te openen. Wie de 'eene of
andere deugniet' geweest is kan niet meer
worden achterhaald maar stelt u zich eens
voor.
Is er dan niets positiefs te melden?
Natuurlijk wel. Het is opmerkelijk dat een
kleine groep er toch voor kiest om, ondanks
alles, een gemeenschap te willen zijn.
Maar misschien zijn de keuzemogelijkhe
den wel beperkt geweest. Men had elkaar
eenvoudigweg nodig als men zijn of haar
joodse identiteit wilde vasthouden.
En het bewustzijn van je eigen positie be
gint bij de opvoeding. Het lukt de joodse
Bevelanders om in 1843, met gunstig ad
vies van de plaatselijke schoolcommissie
een joodse school te stichten. De derde,
na Middelburg en Zierikzee, in Zeeland.
Mozes Samuel van Veen wordt als onder
wijzer van de derde rang in september
1843 aangesteld. De werkzaamheden van
de onderwijzer moesten conform de wet uit
1806 worden uitgevoerd. En dat was meer
dan onderwijs zelf: Art. 11 De meester ziet
toedat de kinderen zindelijk en altijd wel
gewasschen en gereinigd ter school komen
dragende tevens de meeste zorg voor de ge
zondheid der scholieren. Leren en opvoeden
dus. Het subsidieverzoek aan de burger
lijke gemeente Goes wordt in maart 1844
helaas afgewezen. Het verzoek om voor de
school een huis aan huis collecte in Goes
te mogen houden wordt wel gehonoreerd.
Over de verder beperkte schoolactiviteiten
is documentatie aanwezig in het Zeeuws
Archief.17)
Het blijft lastig om het in het joodse onder
wijs geleerde in de praktijk na te komen.
Lemen is één ding, maar de leefregels na
kunnen komen een ander. Zeker als men
als groep al min of meer ongunstig bij
de overheid bekend staat. Een voorbeeld:
Schutter Eleazar Jozef Bannet vraagt aan
de Gouverneur van Zeeland om dispensatie
van het bijwonen van de exercities op de
sabbath. De Gouverneur wijst dit verzoek
af en motiveert dit met het idee dat er ge-
x (s
Av !r
Z4&r ^?*-*S+e**
- a^T" *7 At t" - -~
^»v Sr r.
y x j<^r r
J-
stSV*
r
s$WZr{>*~x^>L*' z\Ah-*^ *y*^,
é/tS ^yCe^X
^5*PJ?* rCZ~"
r*^« -r - e-^ r^ 4ce+ n^,y>-*
7
