Een Zeeuwse boer uit 1892
Hester van Rees
In het trappenhuis op de begane grond van
het Historisch Museum De Bevelanden
hangt sinds een paar maanden een intri
gerend schilderij van een Zeeuwse boer,
geschilderd door Abraham Calissendorff in
1892. Het schilderij was interessant voor
het museum om te kopen omdat schilderij
en met Bevelandse streekdracht schaars
zijn en met name portretten van mannen.
De aankoop is gelukt dankzij bijdragen van
het VSB-fonds, het S. Boonefonds, de op
brengst van de RABO Clubkascampagne,
de Club van Honderd en De Vrienden van
het museum.
Wie was Calissendorff? Gezien de naam
lijkt de schilder van Duitse komaf, maar hij
had de Nederlandse nationaliteit en is ook
in Nederland geboren en overleden (1853-
1898). In zijn werk was hij internationaal
georiënteerd. Hij werkte als schilder en te
kenaar in Rotterdam, Amsterdam, Brussel
en Bad Wörishofen (Duitsland) en was hof
schilder van de Aartshertog van Oostenrijk.
Apart dus dat hij een groot schilderij (102 x
84 cm) heeft gemaakt van een Zeeuwse boer,
van heup tot hoofd. Het is een aantrekkelijk
schilderij vanwege de uitstraling van de vrij
jonge man, zelfbewust en schalks. Hij heeft
een stuk goudse pijp tussen zijn tanden met
de kop naar beneden gedraaid, zijn mond
in een lachje. Verder springen zijn gouden
keelknopen en zijn zilveren 'platte' broek
stukken naar Goes model in het oog en zijn
paardemes opzij in zijn broek.
Het zou gaan om een boerenman met een
katholieke 'pluus'-hoed op (van hazenhaar),
de opstaande rand aan de voorkant naar
beneden geslagen naar katholiek gebruik.
In gesprek met Suus Hofman, de kleder-
drachtdeskundige van het museum, die
het weer heeft gechecked bij haar zoon
Vincent, en Piet Buitendijk, blijken er toch
allerlei onduidelijkheden te zijn die doen
twijfelen of het wel gaat om een katholieke
boer! De hoed lijkt aan de voorkant een
klein opstaand randje te hebben, wat past
bij een protestantse man. Het haar lijkt
omhoog weggewerkt onder de hoed, wat
boeren niet deden. Ze krulden het haar een
beetje omhoog door er een natte band op
te leggen en daarop te slapen! De boer op
een foto die in het museum tegenover de
boer van Calissendorff hangt, lijkt dezelfde
hoed op te hebben, maar die foto is van een
protestantse boer.
Verder horen de lakense jas en het fluweel
van de broek in principe een andere uit
straling te geven maar lijken hier hetzelfde.
De tulp bijvoorbeeld in het linkerrever die
katholieke mannen altijd hebben, is niet te
onderscheiden. Ook het vest en de halsdoek
gaan zo'n beetje op in jas en broek. Normaal
heeft de halsdoek meer kleur. Misschien zou
het schilderij schoongemaakt moeten wor-
Afb. 1. Zeeuwse boer, schilderij door
Abraham Calissendorff, 1892. (Collectie
HMDB.)
19
