Tabel 2: Meest vermogende inwoners op het platteland van Zuid-Beveland in 1666.
gold wel voor de rijkere (protestantse)
boeren.27)
Discussie
De opkomst van een rijke agrarische elite
wordt in de recente Zeeuwse geschied
schrijving vooral in de tweede helft van de
achttiende eeuw gesitueerd. In dit artikel
heb ik willen onderzoeken in hoeverre er
in het zeventiende-eeuwse Zuid-Beveland
ook al van boerenrijkdom en elitevorming
sprake was. Dat lijkt inderdaad het geval
te zijn. Er zijn boeren met een aanzienlijke
rijkdom en de consolidatieprocessen die
Van Cruyningen beschrijft voor westelijk
Zeeuws Vlaanderen in de achttiende eeuw28)
- endogame huwelijken tussen grote boeren,
of met vertegenwoordigers van de 'hogere
dienstensector', netwerkvorming binnen de
regio, bestuurlijke continuïteit - zijn zeer
herkenbaar. Ook hier trouwen rijke families
onder elkaar, vaak over de dorpen heen,
worden verschillende predikanten en rent
meesters in het familienetwerk opgenomen,
en blijven belangrijke bestuurlijke functies
binnen het netwerk. Doordat de groei en
krimp van vermogens vooral lijkt samen te
hangen met huwelijken en erfenissen, is er
in deze periode aanzienlijke continuïteit in
de sociaal-economische bovenlaag.
Zuid-Beveland lijkt een ander patroon te
tonen dan westelijk Zeeuws-Vlaanderen,
of bijvoorbeeld ook Noord-Beveland. In die
gebieden betrof het nieuwe polders, die pas
aan het eind van de zestiende en in de loop
van de zeventiende eeuw werden bedijkt of
herdijkt. De boeren in deze nieuwe polders
waren als pachters op de hoeven van de
bedijkers komen wonen en zullen enkele
10
Naam
Woonplaats
Vermogen in guldens
Ds. Johannes Rijswercker
Kloetinge
42.000
Adriaen Gelocx weduwe
Kloetinge
36.000
Ds. Mattheus Parent
Kruiningen
33.000
Cornelis Adriaens Gort
Kloetinge
33.000
Hubrecht Jacobs Raven wed.
Baarsdorp
30.000
Claesgen Gillis wed Anthonij Gillisse
's-Heer Arendskerke
30.000
Hubrecht Casteelwegh
's-Heer Arendskerke
30.000
Marinus Christiaens weduwe
Heinkenszand
25.500
Foort Geerts Rijn weduwe en kinderen
Wemeldinge
24.000
Ds. Abel van Hesse heer van Piershil
Kapelle-Biezelinge
24.000
Rochus Adriaens
Nisse
24.000
Blaes Gillisse
's-Heer Arendskerke
24.000
Ds. Willem van Heijst
Ovezande
24.000
Ds. Johannes Eversdijck
's-Gravenpolder
24.000
Jacob Lambrechts
Kloetinge
21.000
Leendert Boude wij ns Westhoeve
's-Heer Arendskerke
21.000
Jan Cornelisse Haverhouck
Hoedekenskerke
21.000
Sijmon Willems
Baarland
18.000
Pieter Jansse de Smit
Baarland
18.000
Jan de Coster
Wolphaartsdijk
18.000
Dhr. Ingelss
Kapelle Biezelinge
15.000
Willem Barents
Kloetinge
15.000
Gillis Vertrecht
's-Heer Arendskerke
15.000
Adriaen Verstelle
's-Heer Arendskerke
15.000
Maerten Christiaens
Heinkenszand
15.000
Jacob Jans Boonman
Heinkenszand
15.000
Claes Pieters Hoondert
Hoedekenskerke
15.000
