Vroeger waren er geen voorbehoedsmid
delen. Nu zijn ze er wel, maar worden ze
officieel door de kerk verboden. Was je niet
tijdig 'voor het zingen de kerk uitgegaan'
met als resultaat een 'motje', dan kwam je er
slecht vanaf. Het was een schande en vaak
was het inzegenen van het huwelijk een zeer
sobere aangelegenheid en vond deze plaats
in een gewone doordeweekse viering, op een
zijaltaar of in de sacristie. Trouwen in het
wit was uitgesloten.
Afb. 2. Het interieur van de rooms-katholieke
kerk van 's-Heerenhoek. Op het priesterkoor
staat H.J. Stoopman, die van 1900-1908
pastoor was. (Uit: J. de Ruiter, 's-Heerenhoek,
dorp tussen slicken en blieken, Goes 2001.)
Huwelijken werden in hoofdzaak uit liefde
gesloten. Toch was er soms ook sprake van
een sociaal aspect wanneer bijvoorbeeld
een vrouw weduwe werd en met een aantal
kinderen achterbleef. Er was tot 1959
geen sprake van weduwengeld en was
men aangewezen op de armenzorg van de
gemeente en de caritas van de kerk.Het
gebeurde dat iemand zich bekommerde om
de weduwe en met haar trouwde. Na het
sluiten van het huwelijk volgde vaak nog
gezinsuitbreiding.
Aan het huwelijk ging meestal een verloving
vooraf. De cadeaus bestonden als regel uit
goederen die ze goed konden gebruiken voor
de uitzet. Vaak had het meisje een verlang
lijstje, zoals dat vandaag de dag nog gebrui
kelijk is.
De verlovingsring was meestal
dezelfde als de trouwring. Links werd
de verlovingsdatum gegraveerd met
daarbij de naam van de verloofde en
later, rechts, de trouwdatum. Tijdens
de verlovingstijd werd de ring rechts
en na de huwelijksvoltrekking links
gedragen. Het was gebruikelijk dat
de vrouw stopte met werken ongeacht
welke opleiding zij had gevolgd.
In het verleden had men weinig vrije
dagen en speelde het uitgangsleven
zich binnen het eigen dorp af. De
Jeugdhoeve was een uitgelezen plaats
om elkaar te ontmoeten tijdens de
dansavonden. Er was een zesdaagse
werkweek en naast de helaas afge
schafte kerkelijke- en nationale
feestdagen kende men weinig vrije
dagen. Kermis en later carnaval
in 's-Heerenhoek en de kermis in
Heinkenszand en Kwadendamme en
de andere katholieke dorpen in de
omgeving, Lewedorp en Ovezande,
waren uitgelezen plaatsen om elkaar
te ontmoeten. Het is dan ook niet ver
wonderlijk dat er zelden een huwelijk
met een partner van buiten de regio werd
gesloten. Later, toen er brommers en auto's
kwamen, ging men naar de uitgangscentra
in het westen van Brabant, naar Brasschaat
in België, Kortgene, Goes en Kloosterzande.
We zien dan ook dat vanaf die tijd daar
toekomstige bruiden vandaan komen.
Wat ook opvalt is dat 50 jaar geleden heel
veel burgerlijke huwelijken gesloten werden
aan het eind van het jaar en het kerkelijk
huwelijk later plaats vond. Reden hiervan
was dat op die manier een fors belasting
voordeel te behalen was. Hoe later in het
Éüfi f
39
