GIDS DOOR
NEDERLAND
V
w_
j
Afb. 1. Omslag van de Gids door Nederland.
Uitgegeven ter gelegenheid van Plan 1913.
(Collectie auteur.)
feestelijkheden rond het eeuwfeest maakten
dan ook deel uit van een veel omvattend
activiteitenprogramma: het zogenaamde
'Plan 1913'.
De oorsprong van Plan 1913 lag in novem
ber 1911. G.S. de Clercq, secretaris van de
Nederlandsche Maatschappij van Nijverheid
en Handel schreef in die maand in het
Tijdschrift voor Nijverheid een artikel naar
aanleiding van de te verwachten opening
van het Vredespaleis in Den Haag in 1913.
Bij die gelegenheid werden grote aantallen
bezoekers verwacht van over de hele wereld.
Hij vond dat het een goed moment was
om de kwaliteiten en de schoonheid van
Nederland breed onder de aandacht te
brengen om zodoende ook het opkomend toe
risme een impuls te geven. Er werd contact
gezocht met de Nederlandsche Bond tot
Bevordering van het Vreemdelingenverkeer
en op een bijeenkomst van de hoofdbesturen
van beide verenigingen in Haarlem ontstond
Plan 1913. Later zouden zich ongeveer
vijftien bonden, verenigingen en maatscha
ppen bij het initiatief aansluiten.5) In eerste
instantie gingen de gedachten van De Clercq
uit naar tentoonstellingen in een dertigtal
steden, zodat de bezoekers een indruk
zouden krijgen van het hele land, niet alleen
van Den Haag en omgeving. In Haarlem
zou men een tentoonstelling kunnen orga
niseren van oude kunst, in Amsterdam
van moderne kunst en kunstnijverheid, in
Leeuwarden van volkskunst, in Middelburg
van retrospectieve kunst en in Arnhem of
Nijmegen iets op het gebied van sport enz.
Een Centrale Commissie zou alles coördi
neren.^ Er was dus geen nationaal feest,
het ging vooral om coördinatie van lokale
initiatieven en het zorgen voor publiciteit
in binnen- maar vooral ook buitenland. De
feestelijkheden zouden verspreid over 1913
plaatsvinden.
Het Plan werd enthousiast ontvangen,
vooral toen al snel nog een evenement aan
het Plan werd toegevoegd: de herdenking
van 100 jaar Koninkrijk der Nederlanden.
De activiteiten bleven daarna niet beperkt
tot de oorspronkelijke dertig steden. Overal
in het land werden plaatselijke comité's
opgericht om lokale evenementen te orga
niseren. En op veel plaatsen verdween
de opening van het Vredespaleis naar de
achtergrond en ging alle aandacht uit naar
de viering van het Eeuwfeest.
Het was een mooie gelegenheid om de
eenheid van het land eens te benadrukken.
In een tijd dat Nederland door de verzuiling
werd gevierendeeldkon men laten zien dat
het land ook een 'samenleving' was. Met
het Huis van Oranje als bindende factor. De
onafhankelijkheid werd tot in de kleinste
plaatsjes gevierd.7)
In samenwerking met de Centrale
Commissie werd door de Nederlandsche
Vereeniging voor Economische Geografie
een gids uitgegeven met de naam Gids
11
Bewerkt door de Nedeplandsche
Vereeniging voor Economische Geographie
en uitgegeven in samenwerking met
de „Centrale Commissie voor Plan 1913"
NUGH&VAN DITMAD'S UITG MM
ROTTERDAM
