Afb. 4. Het beleg
van Goes.
Vogelvluchtplattegrond
van Goes en omliggend
gebied, gezien vanuit het
noorden. Kopie uit het
midden van de negen
tiende eeuw door
G. Braam, naar een
achttiende-eeuwse kopie
van een laat-
zestiende-eeuws schil
derij, detail. (Historisch
Topografische Atlas van
de gemeente Goes.)
herdenking van de Satisfactie na 150 en 200
jaar de moeite waard? Goes had weliswaar
niet veel geweld in de stad meegemaakt
tegen ketters, zoals andere steden -vanwege
de overwegend katholieke bevolking-, maar
ze had ruim 7 jaar, langer dan de andere
steden, onder het Spaanse juk geleden.
Armoede, uitputting, ontwrichting maken
geestelijk niet krachtig.
In de eerder geschetste situatie lijkt het
voorstelbaar dat de murwheid maakte dat
men nauwelijks nog in staat was de keuze
te maken zich bij de Prins aan te sluiten. Na
een lange lijdensweg werd de stad tenslotte
op het nippertje toch opgenomen in het
gewest Zeeland en later, in januari 1579
bij de Unie van Utrecht, het begin van de
Republiek van de Verenigde Nederlanden.
Dat maakt dankbaarheid voorstelbaar en
daarmee herdenking van de Satisfactie,
zelfs na 200 jaar.
Op de glazen bokaal zijn verschillende
afbeeldingen geëtst. In het midden een zuil
met de tekst: Soli Gloria Deo, alleen aan
God de eer. Bovenaan de wapens van de
stad Goes en van de Nassaus. Daaronder de
woorden Pax et Libertas, vrede en vrijheid.
Links van deze zuil de zogenaamde steden-
maagd met de letters SPQG. De Senaat en
het volk van Goes, als variant op SPQR,
Senatus Populusque Romanus, de Senaat en
het Volk van Rome. De stedenmaagd werd
in die eeuw vaak afgebeeld als een soort
voorbeeldfiguur voor de stad, net zoals nu de
koning dat is voor het land. Ze heeft de vrij-
heidshoed op een stok in haar linkerhand; in
de rechterhand houdt ze een vredestak vast.
Ze kijkt naar de hoorn des overvloeds, als
symbool voor voorspoed. Rechts van de zuil
is Pallas Athene te zien, met de helm en de
kleding horende bij de oorlog, maar met een
Nederlandse aanpassing: de partizaan van
de schutters en de vredestak in de rechter
hand en het schild met Je maintiendrai in
haar linker.
Bronnen:
Met dank aan Koen van Rooijen, conservator HMDB;
Frank de Klerk, archiefmedewerker gemeente Goes.
Laurens Pieter van der Spiegel, Historie van de satisfactie
waar mede de stad Goes en het eiland Zuid-Beveland zich
begeeven hebben onder het stadhouderschap van prins
Willem van Orange in het jaar 1577, Goes 1777.
Herdenking 400 jaar Satisfactie, door Huib Uil, 1977.
C. Dekker, Een schamele landstede, Goes 2002.
25