ticnio iiari het werk le Rilland- Bath.
Afb. 6. De genie aan het werk in Rilland-Bath.
zeker nog niet algemeen ingevoerd. Vooral
op het platteland was er nog sprake van
open latrines. Verontreiniging hieruit moest
dan ook grondig worden aangepakt.320 Begin
negentiende eeuw was het een doodnormale
zaak dat de mens zijn behoefte deed op
de plaats waar hij zich bevond en op het
moment dat hij de aandrang voelde. Dat kon
zijn in het bos of op het land, maar ook in de
straat of onder het raam of voor de deur tot
zelfs in het huis, in de diverse vertrekken of
op de gang en op de trap. Hierin kwam heel
langzaam verandering. In de loop van die
eeuw kregen steden gesloten riolen. In ach
terbuurten en in kleine dorpen kwam dat
veel later, soms zelfs pas in het eerste kwart
van de twintigste eeuw.33) Zo kan ik mij nog
een anekdote van mijn vader herinneren die
tijdens de Tweede Wereldoorlog geëvacueerd
was op het Walcherse platteland. Buiten op
het erf bij de waterput was hij zijn onder
lichaam aan het wassen. De bewoner van
de boerderij reageerde verbaasd: Wie wasse
nu z'n konte? Lichamelijke hygiëne was nog
niet overal doorgedrongen. De gezondheids
commissies gaven aan de gemeentebesturen
adviezen die over het algemeen werden
opgevolgd. Soms drongen ze aan op betere
maatregelen.34'
Herstel
Een watersnoodramp zorgt voor onbewoon
bare woningen. Hoe daarmee om te gaan?
De rijksoverheid had al laten weten dat
bij onbewoonbaarverklaring van woningen
het Rijk niet zou instaan voor de kosten.
In sommige gebieden zoals in het Thoolse
Sint-Annaland, waar de bewoners van
de Suzannapolder werden opgevangen,
was vanwege overbevolking de hygiëni
sche situatie onhoudbaar geworden. Op
Zuid-Beveland waren in verhouding met
de polders op de andere eilanden minder
huizen verwoest. In Sint-Annaland her
bouwde de gemeente, met behulp van het
Plaatselijk Watersnood Comité uiteindelijk
alleen de volledig ingestorte huizen. Eind
mei waren de bewoners weer teruggekeerd.
Soms kwamen bestuurders ook met hele
creatieve oplossingen. De burgemeester van
Krabbendijke die zeer begaan was met het
lot van zijn inwoners wilde voorkomen dat
mensen in armoede zouden vervallen. Met
steun van het PWC kregen twee gezinnen
WATERS HOOD IS /t
Maaut 19W)
8
