^sk 3
$±-
a&z
k^S^4 g
ö^jl ^etr-/Ju^-^f4i-^ tW/é&ffG— ty-feWz.
-cAt^
Afb. 2. Overloper Kruiningen 1715, Den Hoek van Nieulande, binnen sijn gemerken oost den
zeedijk, zuyd den Vroondijk, west en noord Focqueene, begonnen van het noordoosten in onder
den Oostdijk. Daaronder: Arend Klase Ruijgh weduwe 't hoff, 2 gemet, 260 roeden. Jacobus
Ruijgh noord an een lange weye streckende nevens de Vliet, van onder den Oostdijk, 7 gemet 172
roeden. (GAG. Verz. De Witt Hamer, inv.nr. 46.)
boerderijen op de kaart. De twee grootste
liggen ten oosten van de Focquene (de kaart
is op het noordoosten georiënteerd); het
zijn de boerderijen van De heer van Nisse
(volgens de overlopers David van der Nisse)
en mr Rugh (Jacobus Ruijgh). De noklijn
van de woonhuizen is in beide gevallen lager
dan die van de vrij kleine houten schuren,
die elk slechts één mendeur hebben. Aan de
andere kant van het water liggen zo te zien
kleinere boerderijen met een gelijke noklijn
van woonhuis en schuur, namelijk die van
Cor Jeremij (Cornelis Jeremiasse) en van Jan
Broer de Jonge.4) Uit het geschrevene blijkt
het om de grenzen van drie ambachtsheer
lijkheden te gaan: die tussen het ambacht
van Kruiningen, van Nieuwlande, en van
Tolsende. De waterlijn van de Focquene vormt
de scheiding tussen de eerste twee. De schei
ding met het ambacht van Tolsende loopt over
het land en met een stippellijntje gedeeltelijk
over het water van de Focquene. Verder staat
in het water visgerie geschreven en zien we
een paar jagers op eenden schieten. Blijkbaar
levert het water vis en waterwild op. Er roeit
iemand in een bootje naar de hoge plaat die
als weidegebied staat aangeduid en vlak
bij de scheidslijn van het Tolsende-ambacht
is nog een roeier getekend. De dijken zijn
benoemd als de Lavendeldijk en de Vroondijk.
Het is jammer dat er geen schaalverdeling op
de kaart is aangebracht, maar voor de gebrui
kers zal het zonder een correcte weergave van
de afstanden voldoende zijn geweest om uit
de landschappelijke kenmerken de grenzen
af te leiden. Het is merkwaardig dat de latere
gemeente Krabbendijke de Kruiningse Vliet
binnen haar grenzen krijgt.
In het huidige landschap loopt de
Lavendeldijk bij Oostdijk - waar de verza
meling losse huisjes staat getekend - uit op
de Nieuwlandse Binnendijk. Deze gaat bij de
geïnundeerde Polder van Tholsijnde over in
de Kokse Dijk. Die geïnundeerde polder zelf
is in 1878 als de St. Pieterspolder bedijkt.
De Nieuwlandse Binnendijk is de scheiding
tussen de Nieuwlandepolder (1642) met
de Kruiningenpolder, die waarschijnlijk in
1571 is herdijkt na eerdere inundaties. De
Lavendeldijk vindt in die laatste herdijking
zijn oorsprong.® Links van de Lavendeldijk
ligt de Oud-Krabbendijkepolder (herdijkt
1571). Het betreft polders, die tot het oor
spronkelijk oudland van Oost-Zuid-Beveland
behoorden, maar die bij de vloeden van
13
