studie verricht naar het voorkomen van
streekdracht. Daarmee waren ze in staat
patronen te maken die navolgbaar zijn voor
een ieder die ze wil namaken. Daarover is een
boek geschreven dat een half jaar geleden is
besproken in de Spuije, aflevering 104, zomer
2018: Zeeuwse streekdracht, handboek voor
het maken van kleding. Maar juist vanwege
die uniformiteit is er is altijd behoefte
geweest zich van anderen te onderscheiden.
En daar gaat deze expositie over. Variaties
werden uitgedacht, uitgevoerd en als het
beviel gestandaardiseerd en anders verdwe
nen ze weer.
Beukjes
Zo zijn bijvoorbeeld versierde beukjes te zien.
Omdat de auteurs van het boek Zeeuwse
streekdracht ervoor hebben gekozen de
Zeeuwse woorden voor de dracht van vroeger
te handhaven, bij deze -voor wie niet bekend
is met het woord- een uitleg. De beuk is een
lijfje dat gedragen wordt onder de doek. De
doek zit aan de buitenkant van de dracht.
De punten van de doek zijn aan de voorkant
onder de schortenband ingestopt en daar tus
senin is de beuk zichtbaar. Dat zichtbare deel
werd bij sommige Zeeuwse streekdrachten
zowel aan de voor- als de achterzijde verfraaid
met borduursteken. In deze expositie worden
verschillende beukjes worden getoond.
Er zijn meer kledingstukken met vreemde
namen. Wat wij bijvoorbeeld nu als blouse
en jasje omschrijven heette een mankel in
Zuid-Beveland en een jak op Walcheren.
Op de film op de tweede verdieping van het
museum zie je het meisje van een jaar of tien
een mankel aandoen. Suzanne Bakx, een van
de auteurs van het streekdrachtboek vertelde
bij de opening van de expositie dat Koningin
Maxima laatst een top aan had boven haar
groene uitlopende rok, die geen blouse was
maar ook geen jasje. Zeeuwen, bekend met
de streekdracht van vroeger zouden dat een
mankel of jak noemen. Ze vond het heel apart
om dat te zien.
Onderhemden en hemdrokken
Wat de versieringen betreft zijn bij de onder
hemden van de mannendrachten de puntjes
bovenaan het hemd bijzonder. De puntjes
zitten aan een boord en dat boord werd
Afb. 2. Als afb 1, detail.
aan het hemd vastgenaaid. Die piepkleine
puntjes staken boven de jas van de man uit.
Ongetwijfeld een heidens werk om die netjes
te strijken. Maar het toonde heel verzorgd,
heel mooi. De uitdrukking tot in de puntjes
verzorgd vinden we nog steeds terug in het
taalgebruik, al is het besef waar de uitdruk
king vandaan komt verdwenen.
Ook het woord 'rok' heeft nu een andere
betekenis. Nu een kledingstuk voor dames,
maar vroeger een soort hemd voor mannen,
hemdrok genaamd. Het huidige rokkostuum
van mannen voor bijzondere gelegenheden
herinnert nog daaraan.
Axelse dracht
Een klasse apart vind ik de strik met lange
stroken op de rok van de Axelse dracht,
geheel versierd met borduurwerk. Er worden
verschillende strikken getoond in deze
expositie, maar naar mijn mening is die op de
Axelse pop op de tweede verdieping verreweg
het mooist. Ook de versiering van de Axelse
beuk met allerhande restjes die men voor
handen had, die geborduurd werden op stevig
papier en vervolgens op de beuk aangebracht,
zijn heel bijzonder.
23
