NEDERLANDSCHE
MUZIEK
waarover nog niet veel bekend was. Hij kon
onder meer het rijke culturele leven van
Goes in de jaren dertig en in de oorlogs
jaren schetsen. En ook op de Bevelanden
ontbrak het niet aan cultureel genot. Dat
werd gebracht door bijvoorbeeld de broeders
Flipse, afkomstig uit Wissenkerke, maar
ook door toneel uit de Randstad. Gedurende
de oorlog verschoven de activiteiten van
avondvoorstellingen naar matinees en dat
had te maken met de oorlogsvoering zelve.
Steden en dorpen waren in de avonduren in
duister gehuld. In de boeken over de oorlog
in Zeeland van De Bree en Van der Ham
komt de cultuur maar marginaal aan de
orde. Ik heb in deze beschrijving een aantal
zaken naar voren gehaald. Het boek biedt
vanzelfsprekend veel meer informatie. Niet
alleen komen de activiteiten, zoals lezingen,
toneelvoorstellingen, cabaret en films aan
de orde, maar ook gaat het om de personen
daarachter. Een aantal daarvan kwam al ter
sprake.
Meerdere personen, die in het boek met
name worden genoemd, kan men onder de
noemer 'collaboratie' brengen. Dat vonden de
tribunalen van na de oorlog ook. Zij werden
berecht en kregen een straf opgelegd. Hoe
moet men overigens omgaan met al die
gewone mensen, die naar het toneel gingen
kijken of zich lieten meeslepen in de bioscoop
door films als Triumph des Willens of Der
Ewige JudeOok een vorm van collaboratie?
Cultuur in welke vorm dan ook is voor
bestuurders doorgaans wat minder belang
rijk dan andere zaken, die het leven veraan
genamen. Recreatie levert geld op, zowel
voor de overheid als voor de ondernemer.
Het in standhouden van musea en accom
modaties als schouwburgen kost geld. Het
boek lezend zou je af en toe tot de conclusie
kunnen komen, dat de Duitsers daar beter
mee omgingen dan de Nederlanders, maar
dat is toch een dwaling. Zij deden wellicht
meer, vooral in de beginfase, maar de
Nederlandse belastingbetaler draaide voor
de kosten op.
ROTTERDAMSCH
PHILHARMONISCH ORKEST
EEN HALVE EEUW
DONDERDAG 11 JUNI 1942
Afb. 3. Affiche voor het concert van het
Rotterdamsch Philharmonisch orkest,
onder leiding van Eduard Flipse in de
Koninginnenkerk in Rotterdam, op 11 juni
1942, met de pianist Marinus Flipse als
solist. (Foto uit het boek.)
Cultuur wordt Kultuur is een vlot geschreven
boek, goed leesbaar en uitstekend geïllus
treerd, met zo nu en dan wat onderkoelde
humor, die een glimlach op het gelaat van
de lezer brengt. Vaker komt de gedachte op,
die spreekt van 'hoe is het allemaal mogelijk
geweest.' Af en toe adembenemende litera
tuur, geschiedschrijving die gespiegeld kan
worden aan datgene wat ons vandaag ver
baast, zoals nationaalsocialisme, dat na zo'n
verschrikkelijke oorlog nog springlevend is.
Het boek wordt van harte aanbevolen!
A.J. Barth
52
DIRJGENT; fcPUAUD FIIP5E
iaïÜ-l?40
H X HOMNGt+SKEFK
K- wl U t*m wf
1IRIN0S FllPSE
HIM
WERKEN VAN ÜJOITOEN, MENGE10EAG, tw KOE6EFG
LOSSE K* JUT EU 1. UNS F I.» 1* UNS f 0.»
i j ..I 1». .iet id#, l-nt t.ilin# ir. ->v -wi- Ml
