5 op vrijdagmiddag wekelijks een spannend
verhaal voor over twee vrienden in het verzet.
De klas smulde ervan. Zó zelfs, dat Carla het
verhaal op een keer thuis aan haar vader
doorvertelde. Hij keek me aan, weet Carla
zich te herinneren, liep weg, maar keerde zich
weer om. Toen zei hij: 'Het verzet was helemaal
niet leuk! Ik ben er mijn beste vriend, Wim
Quakkelaar, door verloren'. Hij zette een paar
stappen en draaide zich weer om. Fel sprak
hij: 'En De Groot ook, die hebben ze zó dood
geschoten'. Dat was gemeend, wat hij zei. Het
trof me.
Helaas heeft vader Rus de presentatie van
het boek net niet meer meegemaakt. Wel
heeft hij kennis genomen van de inhoud
ervan en heeft hij het boek nauwkeurig nage
zien. Dochter Carla heeft drie jaar aan de
totstandkoming van dit fraaie boek gewerkt.
Uit het boek Breekbare helden, Het verzet in
Zeeland 1940-1944, blijkt dat in de provincie
Zeeland een groot deel van de verzetsmen
sen behoorde tot de Gereformeerde Kerken.
Zo ook Jaap Rus. Jaap woonde destijds in
de M.A. de Ruyterlaan te Goes. Niet ver bij
hem vandaan woonde Wim Quakkelaar, die
in 1941 tijdens zijn onderduikperiode aan
tuberculose is overleden. Wim vroeg Jaap mee
te doen in een verzetsgroep. Zo geschiedde.
Via deze vriend, die naar dezelfde kerk ging
als hij, namelijk de Gereformeerde Kerk, de
Westerkerk gelegen aan de Westwal in Goes,
kwam Jaap in het verzet terecht. De vrienden
Wim en Jaap, waren in het begin van de
oorlogsjaren allebei zeventien jaar. Ze kenden
elkaar vanaf de kleuterschool. Jaap begon
met eenvoudig koerierswerk, later ging hij
Duitse troepenbewegingen en munitiedepots
bespioneren. Vanaf 1943 gaf hij ook hulp
aan onderduikers, maar moest zelf onder
duiken nadat hij in 1944 de Atlantikwall op
Walcheren had bespioneerd.
Landelijk waren er veel gereformeerden bij
het verzet betrokken. We noemen er slechts
een paar: Helena Theodora Kuipers-Rietberg
(1893-1944), verzetsvrouw 'tante Riek' uit
Winterswijk. Op 27 of 28 december 1944
stierf zij in het vrouwenkamp Ravensbrück
in Duitsland; ds. F. Slomp (Frits de Zwerver)
uit Hardenberg, de gebroeders Johannes en
Marinus Post, geboren in Hollandscheveld.
Toen in de nacht van 14 op 15 juli 1944 een
knokploeg de gevangenis binnendrong, viel
deze in een hinderlaag. Na een vuurgevecht
werden zes overvallers gevangengenomen.
De volgende dag werd onder meer Post, die
volgens plan zelf niet aan de overval deelnam,
gearresteerd en op 16 juli, samen met
twaalf anderen, gefusilleerd in de duinen bij
Overveen.
In meerdere boeken en geschriften wordt
aangehaald dat vooral gereformeerden
en communisten aan het verzet hebben
deelgenomen.
Ook in Midden-Zeeland waren juist de
gereformeerden bij dat verzet betrokken en
daarnaast ook wel hervormden. Ook oud-mi
litair Daan Kloosterman (1905-1999) en diens
neef Piet Kloosterman, die in Nisse woonde,
behoorden tot de protestantse verzetsmensen.
De auteur geeft vooral aan waar het verzet
boven de Westerschelde zich concentreerde.
Ze wijdt enkele hoofdstukken aan de organi
satie van het verzet, aan de hulp aan onder
duikers, aan de spionage, de radiodienst, de
pers met vooral aandacht voor de 'Trouw-
groep', maar ook voor bladen uit Goes en
omgeving: Vrij Goes en Vrije Stemmen uit de
Ganzestad. Ook de overval op het distributie
kantoor in Geersdijk op Noord-Beveland en
de rol die het verzet heeft gespeeld in de Slag
om de Schelde en het drama van de Tien van
Renesse krijgen aandacht.
Afb. 2. De vriendenclub van Jaap Rus (1943).
Bovenste rij v.l.n.r.: Geert van Dijke, Piet de
Lange en Jo Geertsen. Onderste rij v.l.n.r.:
Gommert de Kok, Wim Quakkelaar en Jaap
Rus. (Foto uit het boek.)
51
