Afb. 2. Andries Dieleman (1908 - 1944).
(Collectie gemeentearchief Noord-Beveland.)
Het duurde geen drie minuten of er volgden
er meer. En zo waren er na een poosje een hele
rij vlaggen aan het wapperen. Maar o wee!
De pastoriemoffen kwamen eens buiten
kijken. Meer als kijken deden ze echter niet.
Toch had het gekijk van die lui gevolgen. De
waarnemend burgemeester Salomé kwam
huisje na huisje vragen of ze toch alsjeblieft
de vlaggen wilden binnenhalen, want anders
werd hij er voor opgepakt. Wat doe je dan
anders als de vlag weer binnenhalen, hè?'
Net als de rest van Nederland heeft Noord-
Beveland een Ordedienst (OD), een illegale
verzetsbeweging. Na de bevrijding zou de OD
helpen om het bestuur van Nederland weer
in orde te krijgen. Het is gevaarlijk om hier
lid van te zijn. Als de leden worden opgepakt
door de Duitsers kunnen ze in de gevangenis
komen. In het ergste geval worden ze doodge
schoten.
Op Noord-Beveland waren schoenmaker
J. van Halst uit Wissenkerke, die in 1955 zelfs
burgemeester van Wissenkerke werd, drukker
A. Markusse uit Wissenkerke en marechaus
see A.M. Westdorp uit Kortgene lid van de OD.
Eén van de grootste herrieschoppers op die
gedenkwaardige vijfde september is een
zekere Janus Leijnse uit Middelburg. Hij
staat daar bekend als de 'Spanjool', omdat hij
in de Spaanse burgeroorlog tegen de troepen
van Franco heeft gevochten. In 1944 zit hij in
Kamperland ondergedoken. Leijnse weet een
aantal jonge mannen rond zich te verzamelen
en besluit naar Kamperland op te trekken.
Markusse van de OD vindt dat zij te veel
risico nemen en vraagt Andries Dieleman, die
hij toevallig ontmoet, hen van hun voorne
men af te brengen. Dieleman wordt door de
groep echter zo enthousiast gemaakt, dat hij
meegaat naar Kamperland. Daar maken zij de
veerboot naar Veere onklaar.
In de middag trekt de groep, die inmiddels de
beschikking over vier auto's heeft, opnieuw
naar Kamperland. Daar nemen zij vier
Duitsers gevangen. Ook hun wapens krijgen
ze in handen. Twee andere soldaten kunnen
net op tijd wegkomen. Zij geven lichtseinen
richting Veere. Na een poosje komt een Duits
marinescheepje kijken wat er aan de hand is.
Het schip wordt door de groep Leijnse bescho
ten met de buitgemaakte geweren.
De Duitsers schieten terug met kogels en
granaten. Hierdoor vliegen twee boerderijen
in brand. In één ervan komen acht paarden
in de vlammen om. Leijnse en zijn vrienden
trekken zich terug en nemen hun krijgsgevan
genen mee.
Nu komen de Duitsers aan land. Ze horen dat
vier van hun soldaten gevangen genomen zijn.
Ze dreigen 70 inwoners van Kamperland te
zullen doodschieten als de militairen en hun
wapens niet voor 23.00 uur die avond terug
zijn. Leijnse en zijn mannen zijn er inmiddels
vandoor gegaan en hebben hun gevange
nen als presentje bij de OD in Wissenkerke
achtergelaten. Onder begeleiding van een
marechaussee worden de Duitsers uiteindelijk
naar Kamperland teruggebracht. De Duitsers
zijn woedend. De volgende dag stuurt kolonel
Oberst Reinhardt, de Inselkommandant
van Walcheren, soldaten om orde en rust op
Noord-Beveland te herstellen. In Kamperland
worden dertig mensen gegijzeld uit voor
zorg tegen aanvallen van partizanen. Deze
mensen worden dezelfde dag overigens weer
vrijgelaten.
10
