Opgroeien in de oorlog
Cock van den Wijngaard
Simon Snoek was vijf toen de Duitsers
Nederland binnenvielen en tien jaar toen
Goes werd bevrijd. Hoe beleef je de oorlog
als kind? Uit ons gesprek blijkt dat die tijd
een onuitwisbare indruk heeft gemaakt op
de nu 84-jarige heer Snoek, die honderduit
vertelt over zijn jeugd in de oorlog.
Snoek: 'Ik zal het begin nooit vergeten. Wij
speelden in de zandbak van de kleuterschool
achter de Beestenmarkt en er kwamen
vliegtuigen over. Twee achter elkaar en toen
zagen we dat die ene begon te branden,
waarschijnlijk geraakt door die andere. Dat
hadden we in Goes nog niet gezien.'
Zeeland capituleerde later dan de rest
van Nederland en werd door onder andere
Franse troepen verdedigd. Snoek: 'Maar
het is allemaal op een mislukking uitgelo
pen. Binnen de kortste keren kwamen de
Duitsers naar Goes. Ik heb ze wel horen
schieten. Wij zaten dan in de gang op de
trap. De Duitsers brachten de gevangen
genomen Fransen naar een voetbalveld en
verzorgden ze slecht. Mijn oom en een paar
andere mannen haalden broden op bij de
bakkers en gooiden die over de muurtjes van
het voetbalveld.
Afb. 1. Simon Snoek.
(Foto Marcelle Davidse.)
Later werden de Fransen door de Duitsers
afgemarcheerd.
Mijn moeder stond met andere vrouwen met
van die geëmailleerde emmertjes langs de
weg om de gevangen een bekertje water te
geven.
De Duitse bezetters waren in het begin nog
vriendelijk. Wij waren het broedervolk, hè.
Maar die vriendelijkheid was meestal niet
wederzijds. Toen ze gingen verliezen in
Rusland, werden ze gemeen en gingen ze
veel meer stelen en veel rotter doen.'
De Führer verjaart
'Bij het eerste huis aan de Frans De
Hollanderlaan, waar Duitsers inzaten, wap
perde op 20 april '41 een hakenkruisvlag en
dat vond ik een beetje raar, want ik kende
onze vlag als rood-wit-blauw. Ik zat op de
stoep voor de school te praten met de zoon
van NSB'ers. En ik vroeg, waar zou dat voor
wezen? Hij zei: "Weet je dat dan niet? De
Führer verjaart vandaag." Ik had geen notie
wie of wat dat was. Hij zei: "Nou de Führer,
dat is de baas van Nederland." Ik zei: "Dat
kan niet, dat is de koningin." "Nee", zei hij,
"De koningin is gevlucht naar Engeland en
heeft ons in de steek gelaten en nou is de
Führer de baas van Duitsland, Oostenrijk
en nog een heleboel landen en binnenkort
ook van heel Rusland en op den duur van
heel de wereld." Nou dat vond ik prachtig. Ik
kwam uit school en ik vertelde dat aan m'n
moeder, maar die was het er helemaal niet
mee eens.'
Les in de bijkeuken
'Op de scholen werd alles anders. De
Duitsers pikten de meeste scholen in om
dienst te doen als kazerne. Ik had mazzel.
Onze school werd pas gevorderd toen ik in
de derde klas zat. Daarna ging ik op school
in het Schuttershof, de ene week 's morgens
de andere week 's middags. Naderhand
namen de Duitsers alle gebouwen in gebruik
die maar een beetje geschikt waren om
er soldaten in te legeren. Ik kreeg school
in het huis van notaris Jonkers op de
31
