Afb. 3. Rij wachtende geïnterneerden
met etensblikjes op de binnenplaats van
fort Ellewoutsdijk, circa 1945. (Collectie
Bevrijdingsmuseum Zeeland te Nieuwdorp,
schenking mevrouw T. Moerman-Traas.)
groot aantal negatieve ervaringen over het
kamp in Rilland noemde. Dek verbleef er acht
maanden totdat hij door het Tribunaal werd
vrijgesproken. Schoppen en slaan was in dit
kamp aan de orde van de dag, en de bewakers
stalen van de geïnterneerden. Drie bewakers
mishandelden hem. Eind 1947 viel het doek
voor De Witte Driehoek.
Kamp Colijnsplaat
Midden 1945 berustte de leiding van dit
kamp, dat onder dat van Ellewoutsdijk
ressorteerde, bij een sectiecommandant, met
daaronder een opvolgend sectiecommandant
en negen manschappen. Zij bewaakten
enkele 'zware' gevallen, zoals een vroegere
inwoner van Kloetinge met de bijnaam 'Joop
van de Geldverwaltung', ook wel 'de beul van
Amersfoort'. Hij ontsnapte in oktober 1946
voor een kort moment uit kamp Colijnsplaat,
waar hij vanuit Ellewoutsdijk naartoe was
gebracht.
Jeugdhuis Hansweert
Half oktober 1945 ging in het kanaaldorp
een tehuis voor kinderen uit NSB-gezinnen
van start. Het werd gevestigd in het vroegere
hoofdkwartier van de Kriegsmarine, de villa
Anfrewi aan de Hansweertsestraatweg in
Hansweert-Oost. Vóór de oorlog was de villa
gebouwd door de familie De Groof.
De jongens werden dagelijks in twee ploegen
verdeeld, de ene werkte buiten en de andere
Afb. 4. Vlagceremonie op de binnenplaats van
het fort Ellewoutsdijk, circa 1945. (Collectie
Bevrijdingsmuseum Zeeland te Nieuwdorp,
schenking mevrouw T. Moerman-Traas.)
werkte en studeerde binnen. Buiten bij de
villa lag een grote 'moffenbunker', die de
buitenploeg met spaden uitgroef. Behalve
onderwijs, gymnastiek, knutselen en wande
len kregen de kinderen ook zangles. Gebleken
was namelijk dat ze meestal Duitse liedjes
zongen, wat in de buurt minder goed viel.
Aan het Jeugdhuis waren vijf onderwijzers en
leidsters verbonden.
Bijzondere gerechtshoven of tribunalen
konden jongeren veroordelen tot opname
in Hansweert. Het Bijzonder Gerechtshof
te 's-Hertogenbosch stuurde in 1946 zes
jongeren tot 1 september 1947 naar het
Jeugdhuis Hansweert. Eind 1947 verhuisde
het Jeugdhuis naar Nederveen. De villa werd
daarna een rooms-katholiek internaat voor
schipperskinderen.
Slot
In de Nederlandse interneringskampen
kwamen veertig bewoners door mishandeling
om het leven. Hierbij inbegrepen is de dood
van acht vrijwillige mijnenruimers. Een veel
voud van dit aantal liep lichamelijk letsel op.
Een nog veel groter aantal, zowel geïnterneer
den als bewakers, hield jarenlang last van de
kamptijd. In de jaren daarna bleef bij hen oud
zeer bestaan, bij hun families en jaren later
hun nakomelingen.
Een langere versie van dit artikel stond in de
Spuije, aflevering 103, 2018.
48
