Jonge Jongers in het museum
Hester van Rees
In het Historisch Museum De Bevelanden is tot
en met 3 mei 2020 de expositie Jonge Jongers
en 't Mannengoed te zien. Een verrassende
keuze voor een expositie! Het blijkt te gaan
om de Zuid-Bevelandse jongerencultuur in de
negentiende eeuw. Hoe gingen ze met elkaar
om? Wat deden ze? Hoe zagen hun kleding,
sieraden en accessoires eruit?
Zoals jongeren uit alle tijden graag met elkaar
optrekken, zo was het ook toen, maar toch ook
met grote verschillen in vergelijking met nu.
Ongetrouwde jongers (niet jongens, maar op
zijn Zeeuws met een r, jongers) van 18 jaar en
ouder verenigden zich in jongerenverenigin
gen. Ze hadden een bestuur en een reglement.
Volgens het reglement moest
Afb. 2. De klapbank van Oudelande.
de gezamenlijke 'jonkheid' driemaal per jaar
bij elkaar komen voor een vergadering, op
straffe van een boete. Daarvoor huurden ze
een herberg af, bijvoorbeeld De Oude Liefde
in Kruiningen. Daarbij mocht de herbergier
niet aanwezig zijn, want wat werd gezegd of
gedaan, moest geheim blijven. Eerst werd de
wet voorgelezen. Geïnteresseerde nieuwe
leden werden aangenomen als men in meer
derheid voor hen koos. Een van de voorwaar
den daarvoor was het 'mondvast blijven' zoals
dat heette. Uit de school klappen (van wat
er bij die jongerenavonden gebeurde) leidde
tot verlies van lidmaatschap en een boete. Je
moest je ook indrinken. Geen herbergier of uit
bater zou dat nu accepteren, want er werd veel
gedronken, om niet te zeggen buitengewoon
veel gezopen en ongetwijfeld ging ook het
nodige kapot. Drinkbekers bevatten een halve
liter brandewijn of jenever. Die moest je achter
elkaar leegdrinken. Al deze zaken waren in het
reglement opgenomen. Kwam je niet op de
Jongersavond, dan kostte je dat bijvoorbeeld
0,40. De boetes gingen in de pot voor het
potverteren op de volgende Jongersavond.1)
De Jongersavonden waren beroemd, zo niet
berucht. Na de vergadering en bovenmatig
alcoholgebruik gingen de Jongers lallend en
schreeuwend het dorp in.
Afb. 1. Twee Jonge Jongers, circa 1855.
(Alle afbeeldingen collectie Historisch
Museum De Bevelanden.)
27
