De Coöperatieve arbeidersvereniging
Cats Algemeen Belang
Gerard van der Wal
Inleiding
In 1868 denken enkele vooruitstrevende
inwoners in Kats na over het oprichten van
een coöperatie. De organisatie moet dienen
om voor gezamenlijke rekening steenkolen
in te kopen. De leden van de coöperatie
betalen een jaarlijkse contributie en zijn dan
meteen aandeelhouders. Ze delen in de winst.
Daarmee wijkt het initiatief in Kats af van
andere vroege sociale verenigingen. De sociale
verenigingen tot die tijd waren traditionele
verenigingen en kenden geen coöperatief
karakter. De coöperatie in Kats is een voor
loper van de latere coöperatieve beweging
in Nederland die zich op deze grondslagen
zal ontwikkelen. In het laatste kwart van de
negentiende eeuw en het eerste deel van
de twintigste eeuw zullen coöperaties in de
landbouw, het kredietwezen en dergelijke een
grote vlucht nemen.
De organisatie in Kats loopt vooruit op de
landelijk eerste bekende coöperatieve land-
bouw-aankoopvereniging Welbegrepen Eigen
Belang in Aardenburg in 1878, opgericht door
G.A. Vorsterman van Ooijen.11 Ook is men in
het Noord-Bevelandse dorp net iets eerder
dan de eerste coöperatieve verenigingen die in
Goes, Middelburg en Zierikzee het licht zien.21
Afb. 1. Mr. J. de Witt Hamer met zijn vrouw Hendrika Overman, zijn dochter en twee andere familie
leden. Naast zijn dochter Petronella Rika Ghijsen. (Bron: www.middelburgdronk.org.)
32
