DE ZEEUWSE LIJN
Boekindruk: De Zeeuwse lijn
49
Reactie
Volgens Frits had Nederland geen oplossing
voor de Molukse zaak en probeerde het alles op
een doodsimpele manier af te wimpelen. Dat
de manier waarop de Molukkers zijn behandeld
nog steeds actueel is blijkt onder meer in maart
van dit jaar uit een oproep aan het kabinet van
burgemeesters van vijftien gemeenten met
een Molukse gemeenschap om het leed te
erkennen dat de Molukkers is aangedaan. Ook
vinden zij dat meer moet worden geïnvesteerd
in de Molukse gemeenschap. De gemeenten
Middelburg, Vlissingen en Veere hebben
sindsdien de oproep ook ondertekend. In een
interview in de NRC op 1 oktober 2021 vindt
oud-premier Dries van Agt dat Koning Willem-
Alexander excuses zou moeten aanbieden aan
de Molukkers in Nederland. Een schande noemt
de oud-premier de manier waarop Nederland
met Molukkers is omgegaan.
Met deze documentaire illustreert Koert
Davidse het historische 'grote' verhaal door het
'kleine' verhaal van Frits Sahertian te vertellen.
Op die manier laat hij op indrukwekkende wijze
zien: Het individu geeft de geschiedenis een
gezicht, het motto van de film.
Bronnen:
De documentaire Zijn Verloren Land (53 min./Omroep
Zeeland - 2009). Online te bekijken: http://www.tifamaga-
zine.com/zijn-verloren-land/
Hans Sakkers, Ambonezenkamp Westkapelle 1956-1957;
reactie van Nederlands gezag op Moluks idealisme,
Koudekerke 2004.
https://www.pzc.nl/binnenland/burgemeesters-vra-
gen-nieuw-kabinet-om-leed-van-molukkers-te-erken-
nen~a4fc114a/, 20-03-2021.
https://www.nrc.nl/nieuws/2021/10/01/van-agt-mo-
lukkers-moeten-excuses-van-koning-krijgen-a4060397,
01-10-2021.
Koert Davidse (Goes 1959)
Koert Davidse studeerde in 1987 af aan de
St. Joost Academie in Breda, afd. Fotografie
en Audiovisuele Kunsten. Hij werkt sinds die
tijd als scenarioschrijver en regisseur. Sinds
2002 is hij ook als producent werkzaam
samen met Marc Thelosen: seriousFilm
(www.seriousfilm.nl). Sinds 2003 is hij docent
AV aan de Willem de Kooning academie in
Rotterdam, waar hij ook woont.
Andere Zeeuwse documentaires van Koert
Davidse zijn:
Gij zult niet doden - Treinkaping De Punt.
Wat gebeurde er in 1977 bij de bevrijding
van treinkaping De Punt? Nabestaanden
van omgekomen Molukse kapers klagen de
Nederlandse Staat aan. https://www.2doc.
nl/documentaires/series/2doc/2021/gij-zult-
niet-doden.html
Sandberg2002 Stifo project: ontwerp
van een interactief monument voor slacht
offers van de Watersnoodramp 1953 i.s.m.
Roel Wouters. In 2009 gerealiseerd in het
Watersnoodmuseum in Ouwerkerk. www.
deramp.nl
De ramp - (80 min./NPS - 2003). Scenario
regie. Ook nu nog houdt de herinnering aan
de nacht van de watersnoodramp van 1953
de slachtoffers in zijn greep. https://www.
youtube.com/watch?v=5UYtJ4dKX1E
M'n ogen zeggen alles - (50 min./HUMAN
- 2002). Documentaire over de man die na
een herseninfarct alleen z'n ooglid nog kan
bewegen. En hoe hij hiermee communiceert
met zijn gezin en vrienden. https://www.
vpro.nl/speel~WO_VPRO_043786~koert-
davidse-human-2006-52-min-m-n-ogen-
zeggen-alles-locked-in~.html
48
Jan van der Male, De Zeeuwse lijn De spoorweg
tussen Roosendaal en Vlissingen en de daarop
aansluitende lijnen, 's-Hertogenbosch 2021,
ISBN 978-90-830033-6-8, prijs 42,-.
Iedereen met belangstelling voor moderne
geschiedenis zal het belang van de spoorwegen
inzien. De aanleg ervan heeft de negentiende
en twintigste-eeuwse samenleving immers in
vrijwel alle opzichten veranderd. In 1839 werd
de eerste spoorlijn van Nederland geopend. De
stoomlocomotieven Snelheid en Arend trokken
de eerste trein met 38 kilometer per uur van
Amsterdam naar Haarlem. Veel mensen waren
bang en vroegen zich af of dit moderne ver
voermiddel wel nodig en veilig was. Tenslotte
was er eerder dat jaar in Gent nog een stoom
ketel van een vertrekkende trein uit elkaar
gespat. Tot 1839 was het snelste vervoermiddel
de paardenkoets, die zo'n 14 kilometer per uur
haalde. En dat was nog razendsnel in vergelij
king met de oude en vertrouwde trekschuit, die
twee keer zo langzaam ging.
De eerste trein luidde een tijdperk van
enorme veranderingen in. Het traject tussen
Amsterdam en Haarlem werd al snel uitgebreid
en rond 1870 beschikte ons land over een uit
gebreid net dat vrijwel alle plaatsen in het land
met elkaar verbond. Dat stimuleerde de eco
nomie; grondstoffen en eindproducten konden
sneller worden vervoerd en in de nieuwe indus
triesteden schoten fabrieken als paddenstoelen
uit de grond. Mensen trokken massaal van het
platteland naar de steden om daar te gaan
werken. De urbanisatie had grote gevolgen:
steden raakten overvol, de woonvoorzieningen
waren slecht en de arbeidsomstandigheden
waren voor veel arbeiders rampzalig.
De komst van de trein had tevens gevolgen
voor het sociaal-culturele leven. De snellere
verbindingen en het reisgemak bevorderden
de eenheid van het land. Mensen uit verschil
lende streken kwamen nu sneller met elkaar in
contact, waardoor hun belevingswereld aan
zienlijk werd verruimd. Het toerisme kreeg door
het spoor een belangrijke impuls. Zo werden
'verafgelegen' plaatsen in Zeeland voor mensen
uit Holland bereikbaar. Het spoorwegennet
was ook van invloed op de instelling van een
uniforme tijd. Eeuwenlang bepaalden steden
zelf hoe laat het was. De klokken op de kerkto
rens in Middelburg stonden vroeger dan die in
Enschede en aangezien dit voor een landelijke
dienstregeling erg onhandig was, werd in 1909
de standaardtijd ingevoerd: overal in Nederland
wezen klokken dezelfde tijd aan.
□r- STCOKWÏGTUMTN ROOSENDAAL EN
VLISSINGEN fN DE DAAROP AAN5L1,1 TE MOE UfJBl
j/.n vu dir K'.ii
Afb. 1. Omslag van het boek. Trein vertrekt
vanuit Middelburg en passeert seinhuis bij de
overweg in de Nieuwlandsedijk, circa 1927.
Over de geschiedenis van de Nederlandse
spoorwegen is al veel geschreven. Alleen al
met het aantal algemene overzichtswerken is
een boekenkast te vullen. Over de Zeeuwse
spoorwegen ontbrak tot nu toe een dergelijk
werk en met het boek van Jan van der Male is
daar nu verandering in gekomen. Het resultaat
mag er zijn. Op basis van uitgebreid literatuur-
en archiefonderzoek heeft hij een uitermate
gedetailleerd historisch overzicht geschreven
over de spoorwegverbinding tussen Roosendaal
en Vlissingen (de 'Zeeuwse Lijn'), waarin het
belang van deze spoorweg voor de geschiede
nis van de provincie wordt duidelijk gemaakt.
