dynamisch. Stenen groeien vanzelf in de grond, zegt het volksgeloof, of ze vallen uit de hemel. De gepolijste neolitische bijl wordt vaak ver ondersteld uit de hemel te zijn gevallen, ken denkt zich de stenen ge laden met een goddelijke kracht, Het religieuze denken gaat uit van een personalistisch wereldbeeld met God aan het hoofd. In de religieuze er varing is de steen een numineus element. Deze numineuze kracht kan po sitief of negatief zijn. In het Oude Testament richten de profeten zich bij herhaling tegen de oude .stenencultus (flabakuk). De numineuze steen is ondanks zijn veelvormigheid altijd een natuurproduktgeen baksteen. In de- steen verschijnt het heilige aan den mens, die ervoor huivert. Deze huivering is de eerste numineuze ervaring. De kracht in de steen kan zich op velerlei wijzen manifesteren, bijvoorbeeld als geboortesteen. Op Urk bevindt zich bij de vuurtoren een steen, waarvan de sleutel bewaard wordt door de mythische oude man op Schokland. Met deze sleutel kan de steen geopend worden en het nieuwgeboren kind wordt eruitgehaaldhauw verwant hieraan zijn de vruchtbaarheidsstenen waarvan de menhirs in •^retagne en elders een voorbeeld zijn. Engeland en Oostenrijk kennen boven dien konings- en investituurstenen. In de Middeleeuwen werd bij een eeds aflegging de hand op de altaarsteen gelegd en in Deuteronomium wordt voorgeschreven dat voor een altaar ongehouwen steen gebruikt moet worden. In de steen waarop Jacob slaapt is nog de herinnering aan een openba ringssteen bewaard. Ook de prehistorische grotheiligdommen zijn holle openbaringsstenen, terwijl de stal van Bethlehem eveneens een grot is. ^e kracht van de stenen kan een therapeutische werking hebben. Soms werd ze gebruikt om - ratten te bestrijken. Niet alle zieken worden zo ge nezen. Een enkele maal weert de steen alle kwade invloed af. Grens stenen dienen niet alleen als aanduiding van eigendom, maar houden ook kwade invloeden buiten. De mythe is var bo'ndc n met de cultus waarin men zijn gedrag styleert. De predikant draagt een toga en schrijdt naar de kansel. De stenencultus kan zich uiten in een circumambulatioMen beschrijft een kring, zowel om de hunebedden als om de Kaabadie niet voor niets is voorzien van een driehoek, het symbool van de moedergodin. Hunebedden worden wel aangeduid als conus diaboli; het vrouwelijk schaamdeel in de duivel, die zowel man nelijk als vrouwelijk kan zijn. In de cultus activeert de mens de in de steen veronderstelde positieve krachten of hij bezweerde de negatieve. Voor velen is dit thans moeilijk na te voelen want wij leven in een tijd van sterke ontmythologisering, die haar oorsprong vindt in de rationalisatie van het wereldbeeld. Daarmee hangt samen de devaluatie van de Christelijke feesten. Wat is er nog over van Hemelvaartsdag? De persoonlijke ontmoeting met God wordt steeds moeilijker en men neemt zijn toevlucht tot surrogaten (Lou de Palingboer). 'Ten slotte nog enkele rationele beschouwingen naar aanleiding van de' kracht van stenen. Een onderzoek op radioactiviteit heeft verrassende resultaten opgeleverd. Uit de oudheid is bekend, dat Galenus zijn patiënten stukjes terra sigillata uit Lemnos toediende, terwijl Plinius geneeskracht toeschreef aan serpentijn. W.P.M. .STUDIEPLAN SCHOUV.'EH-DUIVELAHP EN DE FUNCTIE VaN AIEHIKLEE. De heren A.J. van den BergheB. Eerhart en N. Loseindcursisten Stede- bou- kundig Hoger Onderricht 19*63/4 van de Academie van Bouwkunst te Amsterdam hebben tot taak gekregen een studie te maken over de mogelijke ontwikkeling van Schouwen-Duiveland in de naaste toekomst. Hun studies zijn intussen afgedrukt met een inleiding van ir. Jan Petri in het blad Bouw van 18 juni 1966. Het is interessant kennis te nemen van de ver onderstellingen, waarop het toekomstbeeld van ons eiland is gebouwd, alsmede van hetgeen mogelijk te realiseren is.

Tijdschriftenbank Zeeland

Stad en lande | 1966 | | pagina 3