8)
6) Een kloosterkerk is cle bij do toren behoord hebbende kerk nooit geweest.
Wel leefden de kanunniken, die de dienst in de kerk na haar verheffing
tot ecollegiale kerk (in 1378 door hertog Albrecht) waarnamen, in oen
soort kloosterlijke gemeenschap. Met de "monster" lijkè grootte van kerk
en toren heeft hot woord dus, naar Ds.Hapels ook reeds begreep, niets
te maken.
7) Blijkbaar de Weststraat.
8) Dit plein, op oude plattegronden- der stad "Beestemarkt", later "Markt
plein", heet nu Balie.
9) Beter Nederlands is: "die minachtend (aan) de later gebouwde, wanstal
tige kerk de rug toekeert.
10) Deze tussen lSl+2. en 181+8 gebouwde kerk is heus niet zo wanstaltig als
de schrijver ons wil doen geloven. Zij is zelfs naar mijn bescheiden me
ning een geslaagd voorbeeld van late kerkbouw in neo-classicistische
stijl, Men moet haar echter niet vergelijken met haar in 1Ö32 afgebrande
en bij gebrek aan financiën nimmer herstelde voorgangster. Zulk een ver
gelijking valt natuurlijk te haren nadele uit, maar men moet een gebouw
op zijn eigen mérites beoordelen.
11) Ook van die bomen is na de ramp van 1953 niet veel overgebleven. Ook
hier is aan het herstel wel iets, maar niet genoeg gedaan.
12) De bewuste architect heette niet Anthony Kelderman, maar Andries Kel
dermans! Hij moet kort na het begin van de torenbouw zijn verdronken,
toen hij met een lading natuursteen voor die bouw op weg was van Ant
werpen naar Zieriksee. Het schip verging in een storm "met man en steen1
13) De genitief van Middelburg is niet Middelburg's, maar Middelburgs.
14) Inderdaad is de bouw van de toren in begonnen, maar er is nog tot
llf66 aan voortgebouwd.
15) De laatste tijd is men gaan twijfelen aan die exorbitante hoogte van 200
meter en houdt men het erop, dat de toren ongeveer even hoog had moeten
worden als de Domtoren te Utrecht, d.i. ruim 100 meter.
16) Merkwaardigerwijze zijn de toren, het stadhuis, het Steen en do Noordha
venpoort alle gebouwd in oen tijd, dat de stad haar grootste bloei reeds
achter de rug had.
17) Deze dichtregels zijn volgens mij uit voel later tijd, n.l. uit de eerste
helft der 17e eeuw.
18) De normale spelling is: "belfort".
19)-De Noordhavenpoort is wel "echt oen poort", maar in het geheel geen
"doorgang onder oude huizen door" Zij is grotendeels in de eerste helft
der 16e eeuw als poort gebouwd en voltooid in 1559, het jaar van do
instelling der nieuwe bisdommen in de Nederlanden en tevens het jaar
waarin Philips II, na een verblijf van vier jaren in zijn "landen van
werwaertsoverdeze voorgoed verliet.
20) Dirk Wiggers, geb. te Amersfoort in 1866, overleden in den Haag in 1933:
was oorspronkelijk notarisklerk. Hij woonde en werkte achtereenvolgens
in tal van plaatsen in Nederland, vooral in Gelderland en het Gooi,
vervolgens te Ukkel en ten slotte in do Residentie (die toen nog echt
residentie was). Hij was bijna geheel autodidact en behalve schilder ook
tekenaar, etsen en aquarellist. Hij noemde zich meestal Derk W., maar
liet zijn voornaam in zijn signaturen bijna altijd weg.
21) Toevallig is de veelal vrij brede stadsgracht juist bij de Nobelpoort op
haar smalst
22) Wat onze predikant hier bedoelt is mij niet recht duidelijk. Vond hij één
ceremoniemeester eigenlijk reeds genoeg?
23) De situatie is juist andersom: De St.Lieven staat in het westen, de
beide havenpoorten staan in het oosten van de stad.
24) Een gieteling is - ook deze ornithologische kennis dank ik aan de heer
N.H.Lysen - een merel.
25) Beter Nederlands zou zijn geweest: "het dorre blad" of "de dorre blade
ren"
