1648 Wie kreeg Haamstede na de dood van Witte de Witte in I648?
Daarover bestaan twee lezingen.
I. Agatha de Witte, toen Mevrouw Teelinck, erft Haamstede in
1648 na de dood van haar broer Witte.
Na haar dood in 1678 laat zij Haamstede na aan haar volle neef
Philips Jacob van den Boetzelaer, of diens gelijknamige zoon. Er zijn
achtereenvolgens drie generaties Philips Jacob van den Boetzelaer
geweest, hetgeen diverse geschiedschrijvers in verwarring heeft ge
bracht
1679 Hoe dan ook, Philips Jacob van den Boetzelaer verkocht Haamstede
in 1679 voor ƒ.30.290,aan Mr.Jacob de Witte (1628 - 1679)ach
teroom van Agatha.
Deze versie was tot nu toe gebruikelijk en wordt beschreven o.a.
door P.D.de Vos in "De vroedschap van Zierikzee" (blz.402)
II. Een andere lezing staat in het in 1969 verschenen boek "Het
geslacht van den Boetzelaer" door J.W.des Tombe en C.W.L.Baron van
Boetzelaer (blz.241).
Witte de Witte laat volgens deze versie Haamstede niet na aan
zijn zuster Agatha, maar aan zijn tante Agatha van der Mijle - van
Raephorst. Deze laatste vermaakt Haamstede aan haar dochter Corne
lia van den Boetzelaer - van der Mijle, vrouwe van Raephorst.
Philip Jacob van den Boetzelaer verkoopt, conform versie I,
Haamstede aan Mr.Jacob de Witte, burgemeester van Zierikzee, rent
meester-generaal be-Oosten Schelde.
Welke van de twee versies is juist?
De de Jonge-gedenksteen had daarover uitsluitsel kunnen geven als
zij nog compleet was geweest. Zoals ik destijds beschreef moet deze
steen wel betrekking hebben op het op 13 september 1662 op Haamstede
gesloten huwelijk van Mr.Anthony de Jonge met Agatha de Witte.
De steen is voor de helft bewaard. Daarop staat het wapen de
Jonge met het hartschild Bruinisse (de heer pleegt het wapen van
zijn heerlijkheid als hartschild in zijn familiev/apen te voeren).
Daaronder het cijfer 16. De andere helft, die verloren is gegaan,
moet wel het wapen de Witte hebben vertoond.
Als op dat wapen van Agatha de Witte nu het wapen Haamstede als
hartschild was aangebracht, dan zou dat er op duiden, dat versie I
de juiste is. Dan zou Witte de Witte Haamstede in 1648 inderdaad
aan zijn zuster Agatha hebben nagelaten en niet aan zijntante Agatha
van der Mijle - Raephorst. Op de steen is nog een stuk van het de
Witte-wapen overgebleven; men zou zeggen, dat daar nog een heel
klein stukje hartschild op te zien is. Dat zou dan Haamstede moeten
zijn en dus Anderzijds wordt ook theorie II in het van den
Boetzelaer-boek door degelijke bronnen ondersteund.
Nogmaals: jammer dat die steen voor de helft verloren is gegaan!
Ook de rest van het-jaartaldie daarop stond, zou interessant zijn.
Denkbaar zou nog kunnen zijn, dat latere generaties de de Witte-
helft van de steen hebben afgebroken, uitgaande van de opvatting,
dat Agatha de Witte nooit baandervrouwe van Haamstede is geweest
en derhalve geen recht had op het hartschild Haamstede op haar wa
pen. Dat zou versie II ondersteunen. Maar het is wel erg ver ge
zocht.
De nogal ingewikkelde familie-relaties zijn op bijgaande staat
aangegeven.
Daarop is te zien, dat Jacob Witteszoon de Witte, burgemeester
van Zierikzee en wonende aldaar in het huis de Mossel, en zijn
vrouw Jacomina Weijtsen onder andere twee zoons hadden: Witte en
Pieter
- 8 -