9)
Garancinefabrieken worden opgericht. In Zierikzee o.a. de Grancinefa-
hriek aan de Nieuwe Boogerdstraatter plaatse van de tegenwoordige open
har e school. (Het laatste overblijfsel daarvan staat nog heden naast de
school). I.v.m. de mechanisatie werd te Zierikzee een machinefabriek op
gericht Nardten Luckerhofwelke de benodigde stoommachines en ketels
leverde. (Een laatste restant hiervan is de nog aanwezige fabrieksschoor
steen aan de St.Domusstraat achter de meubeltoonzaal van de fa. J.den
Boer)
De jaren 1860 - 1870 kenmerken zich door een hoge bloei van de meekrap-
teelt. Ons eiland telt dan niet minder dan 32 meestoven in werking, waar
van 2 te Bruinisse. De Nieuwe stoof aan de Noorddijk, welke werd gesloopt
voor de aanleg van de nieuwe weg naar de Grevelingendam.
De reeds genoemde Oude stoof, benevens aan de Dorpsweg de racinefabriek
"da Onderneming" van L.J.van Vessem. (de laatste waarvan het gebouw nog
aanwezig is).
Door de uitvinding echter van de anilinekleurstoffen, vliegt de meekrap
teelt achteruit en worden de meestoven gesloopt of gebruikt als land-
bouwschuur, Alleen "de Kapel" te Kapelle houdt het nog vol tot 1916,
blijkens een bericht in de Zierikzeesche Nieuwsbode in 1915? waar land
bouwers worden gevraagd, die het volgend jaar nog meekrap willen drogen
in de oude meestoof "de Kapel".
Behalve te Bruinisse zijn heden nog gedeelten van meestoven behouden ge
bleven o.a. te Brouwershaven "de Lelie"; te Noordgouwe "Willem III"
(gesticht in 1863), waar de stookovens nog aanwezig zijn; en de bovenge
noemde meestoof "de Kapel" (gesticht in 1836)
Van de Cu.de meestoof aan de Boomdijk te Bruinisse is nog slechts het
stamphuis overgebleven, hoewel in deplorabele toestand. De pannenbedek-
king aan de zijkant van het dak is weggezakt, waardoor het onbeschoten
dak daar openligt. Een hoofddraagbalk vermeldt in het midden van de balk
het ingehakte jaartal 1594.
Ongetwijfeld een der oudste, zo niet de oudste nog bestaande meestoof op
ons eiland.
Moge er spoedig middelen gevonden worden dit unieke bouwwerk uit de ge
schiedenis van de meekrapverwerking voor ondergang te behoeden!
Zierikzee J.M.J.Lokker
Voor een goed overzicht van de meekrapcultuur verwijzen wij naar de Oud
kamer te Bruinisse, Oude straat 26.
De z.g. meekrapkamer, in dit zeer goed bewaarde woonhuis uit de 18e
eeuw, geeft een interessant overzicht van de aloude meekrapcultuur.
Zelfs de originele meekra,ppla,nt ontbreekt niet. Zeer opmerkelijk is de
rondgebogen meekrapeg. Voorts de delfspade, het meedelven was een zeer
zwaar werk; de monsterplankjes, waarop de gemalen meekrap werd uitge
streken met de koperen of zilveren meekrapstrijker. Met meekrap geverfde
stof en nog veel meer.
Kortom een bezoek aan dit met veel liefde en kennis van zaken ingerichte
museumpje van harte aanbevolen!
Een uitvoerige beschrijving van de hand van onze oud-secretaris Mr.
J.J.Beijerman komt voor in ons Mededelingenblad nr. 11. - okt. 1970.
Bronnen? A.v.d.Weide, De verdwenen meekrapcultuur op Schouwen-Duiveland,
J.Kok, Vaderlandsch woordenboek, deel 34; J.C.Reitsma-d'Ancona, Bruinis
se met vlag en wimpel, Slicher van Bath, De agrarische geschiedenis van
West-Europa,, mededelingen van de heer C.J.Keur; diverse courantenartike
len en eigen aantekeningen.