7
STAD EN LANDE
MEDEDELINGENBLAD VAN DE VERENIGING STAD EN LANDE VAN SCHQUWEN-PUIVELAND
Secretariaat; Nieuwe Boogerdstraat 3? Zierikzee. Tel. 0.1110-2086
Nr. 19 Opgericht 1939 juni 1974
Het doel van de vereniging is de bevordering en het behoud van stedelijke
en landelijke schoonheid in de meest uitgebreide zin op Schouwen-Duiveland.
Art. 2, lid 1 der Statuten, goedgekeurd bij Koninklijk Besluit van 15 juli
1968, nr. 67. Bijvoegsel v.d. Nederl. Staatscourant van 26 sept. 1968, nr. 188
Bestuur: J.L. Braber (voorzitter), Mr. W.P. Martens (vice-voorzitter)J.M.J.
Lokker (1e secretaris), mevr. M.E. Jansen-Glas (1e penningm.), N.H. Lysen
(2e secretaris), J. Berman (2e penningm.), mevr. C. Reitsma-d'Ancona, Mr. A.
Gast, H. Uil, Ir. J.L. van Sloten en W.P. de Vrieze, bestuursleden.
Verslag van de lezing, gehouden op 25 april 1974, door de heer A. CAMBIER,
priester, gevrijd op Eiertelavond 1947, Drs Kunstgeschiedenis, leraar aan het
College te Zottegem, conservator aan het stadsmuseum te Ronse. Verricht op
gravingen sedert 1947: St. Pieterskerk te Ronse 1947-51, St. Hermeskrypte
1958-67 en onder St. Hermeskerk sinds 1968.
De lezing werd gehouden, naar aanleiding van de op 22 juni a.s. te houden
excursie naar Oudenaarde en Ronse.
Komend van Gent, de hoofdstad van Oost-Vlaanderen, zien we het landschap
ongeveer 30 km zuidelijker, vrij plotseling overgaan in een heuvelachtig ge
bied, met de hoogste toppen ongeveer 60 meter boven de zeespiegel. We komen
via de hoofdweg eerst in het stadje Oudenaarde. Het ligt in een brede, door
de Schelde uitgeschuurde vallei, in de zogenaamde Vlaamse Ardennen. Deze
naam werd in de vorige eeuw door een letterkundige aan deze streek gegeven.
Oudenaardethans een stad van ongeveer 19.000 inwoners, bereikte het
toppunt van zijn bloei in de late middeleeuwen. Het weergaloze stadhuis,
thans in restauratie, is het mooiste van die, waaraan het platteland, ge
rekend tot en met het Zeeuwse Middelburg, zo rijk is. Zoals gebruikelijk
staat dit harmonisch gebouwde stadhuis op de Markt. De toren heeft als
zeldzame afsluiting een kroon, met daarop Hansje de Krijger, een plaatselijke
folkloistische figuur.
Er staat de fraaie St. Walburgakerk. In Oudenaarde werd uit een boerendoch
ter, de latere regentes Margaretha van Parma geboren, wier vader keizer
Karei V was.
Aan de overzijde van de Schelde ligt Pamele, in de middeleeuwen administra
tief gescheiden van Oudenaarde, met zijn beroemde O.L.V.kerk. Deze kerk, ge
bouwd door Jan van Bergen, van 1234-43? in Romaans-gothische overgangsstijl,
is een typisch voorbeeld van de Scheldegothiek.
Ronse ligt midden in een landschap, dat zijn vorm kreeg in het tertiair,
10.000.000 tot 70.000.000 jaar geleden, gedurende een lange reeks van bodem
veranderingen. De bodem balanceerde gedurende perioden van 5 tot 10 miljoen
jaar om een denkbeeldige as, die ter plaatse van het huidige Ronse liep.
Daalde de bodem, dan kreeg de zee de overhand. Er leefden veel schelpdieren
en er werd zand afgezet. Bij stijging kwam het gebied droog te liggen. Dan
had ontzaveling plaats. Het regenwater waarin kalk van de achtergebleven
schelpen oploste, sijpelde tussen het zand, zodat er zandsteen ontstond.
Daarna, 10.000.000 jaar geleden, begonnen de fameuse ijstijden. Toen daalde
de zeespiegel tot 100 meter door ijsafzetting aan de aardpolen. Alle beken
en stromen groeven zich diep in en voerden materiaal naar zee. In de warmere
perioden tussen de ijstijden vulde de zee de tegenwoordige Scheldevallei weer
op met zand en klei. Zo Y/era het landschap horizontaal gelaagd, behield ter
tiaire heuvelruggen, waartussen diepe valleien ontstonden,
Ronse ligt aan een beekje in een smalle vallei. In de Romeinse tijd was
dit gebied onbebost, In de middeleeuwen was er veel boomgroei, en hoewel er
de laatste jaren veel is gekapt, zijn toch nog uitgebreide bessen aanwezig.