2 -
Het stadje Ronse ligt op de Frans-Vlaamse taalgrens, die tevens een
sociale afscheiding vormde. De laatste tijd breidt de urbanisatie zich
snel uit in de richting van Wallonië. Hier vestigen zich voornamelijk
Vlaamse industriëlen, zodat de taalgrens reeds 1 tot 2 km is opgeschoven.
Opvallend zijn de lange fabrieksschouwen (textielindustrie) en op het
laagste punt domineert centraal de St.Hermeskerk.
Onder invloed van Amand werd reeds in de 7e eeuw een abdij gesticht. We
gens de invallen van de Vikingers waren de monniken genoodzaakt naar de
Duitse abdij van St. Salvator te vluchten.
In de 9e eeuw ontstond te Ronse als nieuwe stichting een (kanunniken)
stift dat de goederen en de relieken van de vorige abdij verwierf. De re
likwieën van St. Hermes hadden tot gevolg, dat Ronse een bedevaartcentrum
werd
Zouden in Lourdes pelgrims van verschillende ziekten kunnen genezen, hier
was sprake van specialisatie. Evenals Geel, fflont St.Michel en Les Champs
ten zuiden van Parijs, werd het een bedevaartsoord voor krankzinnigen, vol
gens middeleeuwse opvattingen personen, die van de duivel bezeten waren.
Bovenkerk van St. Hermes.
Dit v/as een monsterkerk, d.w. z. een collegiale kerk, bediend door een ka
pittel van kanunniken. De kerk wordt nog gerestaureerd, waarbij een rood-
leiendak aangebracht.
Het interieur, oorspronkelijk Romaans, is momenteel overwegend laat-gothisch.
Oorzaken hiervan, kerkbrand in 1559, plundering door de Geuzen in 1566,
boerenkrijg en Franse revolutie. Het gevolg was, verval van gebouw en meu
bilair. Door de zoetige religiositeit in de 18e en 19e eeuw is het inter
ieur niet van grote schoonheid. Voor 60,werd in de vorige eeuw een
rokoko-preekstoel aangekocht. Er is wel een fraaie arendslezenaar. Dat een
toeval tot wonderen kan leiden blijkt uit het ontstaan van dit meesterwerk.
Een geel-koperen adelaar uit 1685 en een in 1566 door de geuzen beschadig
de lezenaar zou een kanunnik te Mechelen laten opknappen. Met een te Gent
gekochte 2e hands voetstuk werd een fraai geheel verkregen, dat met een
soortgelijke lessenaar in de Brusselse St.Nicolaaskerk kan wedijveren.
Van de toren valt op, dat deze aan elke zijde twee galmgaten heeft. Invloed
van de Waalse architectuur.
Sint Hermes
Omdat de patroonheilige hoger was dan de andere heiligen werd deze meestal
te paard zittend afgebeeld. In de zuiderkruisbeuk zien v/e dan ook St.Hermes
als een soldaat met een maarschalkstaf in de rechterhand, op een paard.
Als een soort nar wordt de duivel afgebeeld, uitgedreven uit een bezetene
en daarom geketend en vastgehouden door de patroonheilige. Als bijschrift
"Sanctus Hermes".
De beenderen van St.Hermes zitten in een houten tas. Ze werden bij de beel
denstorm door de geuzen door elkaar gegooid. In 1860, ter gelegenheid van
het 1000-jarig feest van St.Hermes analyseerde een geneesheer de beenderen,
waaruit bleek, dat deze van zeker vier personen waren. Hieruit kan men con
cluderen, dat Hermes minstens hermafrodiet geweest moet zijn.
Hermes was volgens overlevering een gemartelde slaaf.
De bedevaartskerk werd in de zomer reeds om drie uur s morgens openge
steld. De gehele dag was het er woelig en rumoerig. Gedurende negen dagen
werden de geesteszieken aan een ritueel onderworpen, dat nu zeker sadistisch
genoemd zou Y/orden. Men dreef letterlijk de duivel uit en dat moest met ge
weld gebeuren. Tegenover het beeld van St.Hermes ziet men een nis met zit
bank, waarin de", emotioneel incontinente geestelijk gestoorden werden vast
gebonden gedurende het ritueel. In de kerken waren ook badkamers v/aarin
ze afwisselend in koud of v/arm water werden gedompeld.
Te Ronse bleef een boek uit de 17e eeuw bewaard, waarin de namen van de
pelgrims werden genoteerd. Onder elke naam liet men een regel open, waar
kon v/orden vermeld of de krankzinnige genezen v/asAlle regels bleven
blanco! Soms werd opgeschreven: hij is gestorven.
