-113-
door het geld verdienen verbazend toe. Er zijn er die
voor het aan de weverij en scheepswerven verdiende
geld, des zondags suiker in hun koffie gebruiken en o
misdaad, krentenbrood eten". Een teken dat dit laatste
wel als een bijzondere luxe beschouwd werd.
Maar waarom dan toch krentenbrood met krukels? Wat
was het geval? Tijdens het eten van krukels moest men
allereerst het zogenaamde hoedje, het sluitplaatje met
een speld verwijderen. Bij deze handelingen gebeurde
het maar al te vaak dat deze sluitplaatjes op de boter
hammen terecht kwamen. Daar deze plaatjes de grootte
hebben van een krent, ging het brood er uit zien als kren
tenbrood, wat met de uitroep eindigde: "Noe 'ei je nog
krentebroad oak!"
En wat te denken van de vele roggen en de levers daar
uit, die hier werden geconsumeerd. Deze vissoort werd
in Nederland niet gegeten, behalve in Zeeland en op Ter
schelling en was dientengevolge goedkoop. In sommige
gezinnen at men wel drie of vier maal per week gestoofde
rog. Overigens komt ook deze vis hier bijna niet meer
voor.
De gewone rog moet men niet verwarren met de pijl
staartrog, waarvan de immense levers in de zon worden
gedroogd. De hieruit verkregen traan wordt nog gebruikt
als geneesmiddel, zowel uit- als inwendig, voor alles
en nog wat. Uit één vis verkreeg men soms wel een li
ter olie.
Ze zogenaamde zandaal of smelt (Ammodytes Lanceola-
tus) werd in de nazomer door de eilandbewoners in gro
te hoeveelheden uit het strand gespit en geconsumeerd.
De Godgeleerde en dichter Mattheus Gargon wijdde spe
ciaal aan dit visje een gedicht, vermeld in de Tegen
woordige Staat der Verenigde Nederlanden, beschrijving
Zeeland, deel I (1751). Sedert vele jaren is dit visje van
de stranden verdwenen, maar in de Oosterschelde wordt
het nog wel gevangen.
Voor de consumptie werden ook vele duinkonijnen gevan
gen. Hun vellen werden verscheept naar het buitenland.
Ook de eieren van zeevogels werden zeer gewaardeerd,
vooral die van de scholekster (zeelieven op zijn Zeeuws).
Deze producten werden wekelijks op de Varremarkt te
Zierikzee verhandeld. Een meeuwenei kostte in het be-