- 189 -
se kunstbroeders, onder wie Jan Harmens Krul de bekend
ste is. Ook Quintijn en Tengnagel zijn genoemd. Jan Luiken
volgde Cats na in emblematabundels. De Trou-ringh leende
zijn titel aan Luikens Des Menschen Begin, Midden en
Einde, vertoonende het kinderlyk bedryf en aanwas; daarin
zien we tevens de invloed van het 'Kinderspel' en de Spiegel.
Cats' Gedachten op slapeloose nachten inspireerde Luiken
tot zijn 'Lof en Oordeel van de werken der barmhertigheid'
de Spiegel is nagevolgd in de Spiegel van het menschelyk
bedrijf van Luiken.
De invloed van Cats' dichtwerken op de Zeeuwse kunstenaars
is groter geweest. In Brabant en Vlaanderen stond Cats
hoger in aanzien dan de andere Zeeuwse en Hollandse
dichters. Adriaan Poirters is de bekendste navolger van
Cats. Maar ook onder de Roomse clerus genoot Cats aan
zien. "Scholastisch, pluiszieke geleerde als hij was, had
hij toch doorzijn versen eens populariteit verworven, wel
ke die van alle andere dichters overschaduwde. Toen Von
del, terwijl hij reeds stond op het toppunt van zijn roem,
zijn Altaargeheimenis sen opdroeg aan den Roomsch Catho-
lieke aartsbisschop van Mechelen, kreeg hij van deze het
naieve compliment dat Sinjeur Vondel heel mooi dichtte,
doch op verre na nog niet met Cats gelijk stond", aldus
Van Heeckeren. Het is voor Buitenrust Hettema een his
torisch feit: "Cats was populair onder de vrouwen en man
nen van de daad in de zeventiende eeuw; geen wonder! Cats
bevredigde fantazie en weetlust: 't was de eeuw voor on
derzoek, op elk gebied in Nederland; hij prikkelde bij al
zijn lezers tot beleven; tot daden doen! En deed dit poëti
scher dan iemand anders van zijn tijdgenoten".
Ook in het buitenland raakten de werken van Cats bekend.
Verschillende werken verschenen in Franse, Duitse, En
gelse en Zweedse vertaling. Een volledige vertaling in het
Duits kwam in het begin van de achttiende eeuw uit. De
Zweden hadden zowel als de Nederlanders "een sterke
voorliefde voor lange beschrijvingen en zedekundige be-
spiegelingen"; zij volgden graag Cats na, vertaalden hem
of lasten brokstukken in hun eigen werken in: dit deden
bijvoorbeeld Georg Stiernhelm, Lucidor en Spegel. Cats'
toneelstuk Aspasia werd in het hoftheater van Stockholm
gespeeld en verscheen op het repertoire van verschillende
Duitse toneelgezelschappen.
Onder zijn tijdgenoten vond Cats ook bestrijders, dikwijls
