- 120 -
nanciële experimenten, die bewijzen dat Zeeland, al lang
voor onze tijd, het jachtgebied was van grondspeculanten
Zijn politieke loopbaan brengt hem ten slotte tot het ambt
van raadpensionaris van Holland, welke functie hij neer
legt in 1651.
Uit de beschrijving komt het beeld naar voren van een
staatsman, die qua begaafdheid tot de goede middelmaat ge
rekend mag worden en die ondanks zijn tamelijk orthodox-
Calvinistische opvattingen een grote religieuze verdraag
zaamheid aan de dag legt. Deze laatste eigenschap is zeker
vermeldenswaard daar de tolerantie in dit opzicht minder
groot was, dan de meeste auteurs ons doen geloven.
Parallel aan dit alles loopt zijn literaire arbeid, waar
van de kwantitatieve produktie inderdaad indrukwekkend is.
De beoordeling van het artistieke niveau hiervan is uiter
aard grotendeels een kwestie van subjectieve waardering.
Natuurlijk komt ook de stichting van Zorgvliet ter sprake.
Hoewel de auteur verschillende aspecten hiervan belicht,
komt onzes inziens toch te weinig naar voren, dat Cats
zich hier tot voorwerp van een mythe heeft gemaakt, waar
bij de indruk is gewekt, dat hij een zandwoestijn heeft
herschapen in rijk en vruchtbaar land. De werkelijkheid
is, dat de dichter-staatsman te veel zoon was van een koop
mansrepubliek, om zijn goede geld hieraan te wagen. Zijn
buitenplaats is gesticht op een terrein dat al lang in
cultuur was gebracht, al heeft hij zeker het nodige gedaan
tot verbetering.
De opvattingen van de dichter over de genoegens van het
buitenleven zijn niet geheel gelijk aan de onze; zo ver
gunt hij een jeugdige bezoeker om op zijn buiten op jacht
te gaan en deze maakt op één dag tweehonderd lijsters buit,
die in de keuken verwerkt worden.
Domien ten Berge geeft in zijn boek een helder beeld van
de persoon van Jacob Cats en de samenleving waarin hij
verkeerde. Diens populariteit wordt begrijpelijk, doordat
hj zo veel gemeen had met de massa die hem vereerde. Of
hij daarmee gerehabiliteerd wordt als dichter is een andere
vraag, maar als cultuurhistorische studie kan het boek
zonder voorbehoud worden aanbevolen. W.P.M.
1) Uitgave Martinus Nijhoff -1979- s-Gravenhage35,
