- 184 -
steeds zeldzamer. Voor een stad is vreemdelingenverkeer
onschadelijk; het gemeentebestuur maakt de stad zoveel
mogelijk aantrekkelijk en neringdoenden hebben er niet on
belangrijke voordelen van.
Maar voor het platteland is het om aesthetische redenen
een ware ramp. De landbouwer wordt pensionhouder, wordt
"meneer" en legt met zijn gezin behalve de klederdracht
de vroegere eenvoud en ongekunsteldheid af. Op de huizen
worden verdiepingen gebouwd om meer ruimte voor de pension
gasten te hebben.
Daar de oude en nieuwe stenen verschillend van kleur zijn,
wordt er een pleisterlaag over gesmeerd, naar stadstrant
ingericht en bruin geschilderd. Overal verrijzen pensions,
toonbeelden van pronkerige wansmaak, cafe's en hotels ten
koste van mooie panorama's en ongerept natuurschoon. We
gen worden geplaveid en het landelijk karakter gaat ver
loren. Er komt een tram en het plaatsje wordt "uit zijn
isolement verlost" zoals de geijkte term luidt. Een paar
jaar tevoren reeds worden de bomen, die met hun grillige
bladermassa het minder fraaie wat markeerden en het dorp
nog iets schilderachtigs gaven, in de dorpsstraat geveld.
Lelijke tramstationnetjes worden gebouwd. Men heeft ver
binding met de stad. De dorpsbewoner schaamt zich dat ook
hij geen stadsmens is en legt de klederdracht, door zijn
voorouders gedragen en in ere gehouden, ook af.
Ook uit moreel oogpunt is vreemdelingenverkeer dikwijls
schadelijk. Een bezoek aan Marken zal iedereen daarvan
overtuigen. De bewoners leven van de vreemdelingen. Ze
dringen zich bij hen op om zich of hun woningen te laten
fotograferen - natuurlijk voor veel geld. Kinderen om
zwermen bedelend om centen de vreemdeling als een horde
wilden. Ook hier gaat de poëzie van het landschap verloren.
Het is gemakkelijk om zich van de juistheid van het boven
staande te overtuigen. Zeeland ligt afgezonderd en heeft
het best haar karakter weten te bewaren. Op Zuid-Beveland
en Walcheren wordt de klederdracht nog vrij algemeen ge
dragen. Toch wordt ze ook daar langzamerhand verdrongen
door de allemanskledijde "burgerdracht". Moge de door
"Nehalennia" uitgegeven circulaire, hierop betrekking heb
bend, haar doel niet missen.
(wordt voortgezet)
