-81-
bouwsel op en er was meestal een gracht, vaak ook een om
heining. Later werd er een huis van steen op gebouwd, bijv.
Zandenburg bij Veere rond 1280. Aan de voet (submunitio)
kwamen andere bouwwerken te staan. Verder was er een toe
gangspoort en een brug over de gracht. Bij Brijdorpe zijn
de paalresten van de brug terug gevonden.
Ouderdom.
Over de ouderdom van de werven hebben opgravingen licht ge
bracht. Daarbij bleken de grote vloeden van 1014 en van
1134 van belang. Veel bergen zijn in twee fasen ontstaan.
De eerste bergen waren opwerpingen van 1 a 2 meter hoogte
uit de 11e eeuw tegen overstroming, echte vliedbergen dus.
De tweede fase was verhoging tot 5 en soms 12 meter in de
12e en 13e eeuw, als militaire versterking. De eerste zijn
vaak woonkernen gebleven, voor dorpjes of boerderijen.
In Zeeland dateren onze werven uit de 12e eeuw, maar in
Vlaanderen moeten er vóór 1200 al geweest zijn, getuige
een beschrijving van Terwaan over "munitiones"Zeeland
was toen onderdeel van Vlaanderen.
Afbeelding uit de Kroniek-1984
Rondom de berg met toren een sloot. Op het terrein
woningen en schuren, omgeven door een palissade en
een gracht. Uit: dr. JEHolwerdaDe Rijnvesting
van Karei de Groote, O.M.L.N. 1927.