- 314 -
1768 wordt het grote huis voor de (militaire) gouverneur
gebouwd. In 1794 krijgt desondanks Pichegru de stad in
zijn bezit voor de Fransen. Als vesting is het daarna nog
tot 1874 in tact gebleven. Tot zolang kon geen uitbreiding
buiten de wallen plaats vinden.
Thans vormt het onbebouwde schootsveld in het zuiden een
unieke situatie en zijn de stadsmuren voor een deel her
steld. Na lange jaren van verval met slechte woontoestanden
in de binnenstad en sloopplannen, ook van monumentenpanden,
kwam er een ommekeer. De laatste jaren is er veel hersteld
en de binnenstad is weer goed bewoonbaar met behoud van z'n
cultuurhistorische kenmerken, als Binnendieze, stratenbe-
loop en verkaveling.
DE SINT JANSKATHEDRAAL
De huidige gotische kathedraal heeft ter plaatse een romaan-
se Sint Janskerk als voorganger gehad, gebouwd in de jaren
1220-1260. De moederkerk was in OrthenDe romaanse toren
staat er nog van (met latere gotische opbouw)De kerk werd
door de bevolkingsaanwas al vrij gauw te klein. Het duurde
toch nog 100 jaar voordat met de bouw van een nieuwe kerk
begonnen werd (1380). De heersende bouwstijl was toen de
gotiek, de architectuur van het licht. De kerken werden ho
ger, de halfronde bogen werden spitsbogen, de kolommen
werden geprofileerd, alles omhoog gericht.
De St. Jan is evenals de Dom in Utrecht oorspronkelijke
franse gotiek: grondplan (koor-kapellen overeenkomstig de
kathedraal van Amiens)gebruik van natuursteen, gemetsel
de gewelven, rijk beeldhouwwerk, zij het met variaties die
in het hertogdom ontwikkeld waren ("Brabantse" gotiek)
De hoogte blijft met 28 meter duidelijk achter bij Amiens
met 42 meter, maar door de tot aan de gewelven doorlopende
sterk gelede kolommen en de fijn gelede open muurvullingen
lijkt de kerk veel rijziger.
De bouw begon met het koor. Daarna volgde het dwarsschip
en pas na 100 jaar (in 1478) begon de bouw van het schip met
de zijbeuken (7 geledingen) tot tegen de oude romaanse to
ren. Hierop wordt in 1505 een gotische verdieping met een
nieuwe spits gebouwd. Een houten middentoren van 86 m hoog
te wordt in 1584 door de bliksem getroffen en daarna van
een koepel voorzien.
