Iets over onze streektaal en streektaalcommissie
Onderstaande inleiding is op enkele
aanvullingen en wijzigingen na door
ondergetekende uitgesproken op de
regiomiddag van de Zeeuwsche Vereeniging
voor Dialectonderzoek en onze
streektaalcommissie op 18 maart jl. te
Zierikzee.
Béste ménsen,
Onze streektael is al êêl oud. Prof. Weijnen
uut Nijmegen eiter a bienae vuuftig jaer
elee van eschreeve, dattet meschien wé 't
ouste Zêêuws is (l).In daemee kwam en 'n
beetje in 't spoor van 'n êêl bekènde
geschiedenisman, prof. Huizinga, die de
waereld van waeter in land, wae Schouwen-
Duuveland in leit, missen ouwe naem
Antiqua Zelandia noemde, 't ouwe Zêêland
(2). Dat woord „antiqua" is 't zèllefde as
antiek, in men weete uut ervaereng van de
antiekwienkeltjes ier in Surreksêê, dat
antiek dier' is. Dae mommen zuuneg op
weeze, dust ok zuunig op ons Zêêwse land
in onze Zêêwse tael.
'k Wi julder 'n paer voorbeelden noeme
van den ouderdom van onze tael op
Schouwen-Duuveland. In de Schouwse
Wèstoek kènne ouwere ménsen nog de
woorden wékken, weezeke in wuisse. Een
wékken is een weegje in m'n kènne 't ier in
Surreksêê as Jannewèkken. Een weezeke is
een bosje graen, da bie mekaor' ebonden is
nae 't raepen op 't land in 'n wuisse ('n êêl
vrimd woord is tat) zouwe men op aore
plèkken van ons eiland 'n groentje noeme,
'n stikje gras bie een splitseng van weegen.
't Groentje was ier in Surreksêê ok êêl
bekend.
Wekken in weezeke bin duudelek nog
woorden uutte middelêêwen. Da kummen
zie an de léste klanken -ken in -ke, die toen
in de verkleinwoorden voorkwaeme.
Middelêêws van ofkomst is ok m'n knècht,
m'n kngje, wasse op Bru zégge teegen 'n
man of 'n jongen. Da klienk êêl
vertrouwelek, vooraol ajje da zeit op 'n
manier' as: Men knègje lieve, da mojje
toch nie doe.
Om dammen bést gröös op onze tael
kunnen weeze, èmmen d'r de léste jaeren
wat annedae om 'n meer onder d'andacht
te briengen. In daerom èmmen in 1986
onze streektaelcommissie opgericht, 't
Gebeurde nae 'n onderwijsdag van „Stad
in Lande", waer in ieder geval zö'n 50%
van de onderwijsmènsen voor een
streektaeldag was om mi mekaore te
bepraeten oe te streektael d'r in de
schooien op ons eiland an toe was. Om d'r
an t' èrinneren zég 'k noe mar eeven dat
tien dag na bienae drie jaer nog nie
georganiseerd is, mar ondertussen is onze
commissie a volop an 't wérk ewist. Dae
bin gesprèkken ewist mitte Middelburgse
Paboleraer Chris Stronks in die is missen
studènten druk doende om lèsprojekten vö
de schooien te maeken. Men zu der ook ier
op Schouwen-Duuveland oover kommem 't
oore.
Baolve an t onderwijs geeve m'n ok onze
andacht an 't geschreeve in gesprooke
woord in onze tael. Men vooreg jaer
„Keesje Bènders van Brouwersaeven" van
Bêênekluuver (J. G. Jonker) uuttegeeve in
'n bundel vö 't 50-jaereg bestaen van „Stad
in Lande" stae op staepel. 't Gesprooke
woord is verzurgd deu de biedraegen van
ons lid A. Leijdekkers („Arjaon") an de
ziekenomroep „Nomen Nescio" in de
Lokale Omroep Tolen in zélfs 't ziengen in
onze tael oor nie vergeete. Binnekort za d'r
'n bandje verschiene mit liedjes van
Schouwen-Duuveland (da's ondertussen
gebeurd). Voor ons wérk zouwe m'n graeg
ok steun kriege van de gemêênten op 't
eiland. De Zêêwse gemêênten geeve wé 14
ct. per inwooner uut an „scheppende
kunsten", ma verdêêld over êêl wat posten
komt er mar 1,38 ct. per inwooner vö de
streektael uutte bozze. Dat is nét nie niks,
ma beslist nie vee.
Onze streektael is dus waerd om op aole
79
