De negende eeuwse ronde burchten VIJF UNIEKE MONUMENTEN IN DE PROVINCIE ZEELAND: een lezing door de provinciaal archeoloog, drs. R. M. van Heeringen, gehouden op 15 november 1991 Op diverse plaatsen langs de kust vanaf Noord-Frankrijk zijn dergelijke burchten te vinden. Van sommige zijn alleen wat scherven of verwijzingen in kronieken te vinden. Ook in Denemarken, op de eilanden bijv. bij Trelleborg op Seeland, zijn burchten. Evenzo in Jutland bij Hobro (Fürkat), waar een groot deel van het terrein is opgegraven en de ringwal is gereconstrueerd. Er zijn resten van grote, bootvormige huizen gevonden. Deze burchten in Denemarken dateren van omstreeks het jaar 1000. Zeeland heeft maar liefst vijf van deze volksburchten in de provincie. Ze zijn ouder dan de Deense, want hier dateren ze uit de negende eeuw, rond 800. In die tijd zag Zeeland er heel anders uit dan nu: na de Romeinse tijd werd dit gebied getroffen door overstromingen, met hier en daar wat hoger opgeslibde gronden en strandwallen langs de kust. Daar vestigden zich in de achtste of negende eeuw de eerste bewoners, ze kwamen van de hogere zandgronden in het zuiden. In het hoger opgeslibde land werden kleine heuveltjes opgericht om naar toe te vluchten bij hoog water. Bij de duinen kwamen de eerste nederzettingen. Een belangrijke handelsstad werd Villa Walacria bij Domburg. Deze plaats is grotendeels in de zee verdwenen, maar soms worden nog vondsten ervan gedaan. Bij deze handelsnederzetting kwam ook een burcht, de Duneburcht, de volksburcht van Domburg. Lange tijd was het niet geheel duidelijk waar deze precies had gelegen, maar vorige zomer kon er gegraven worden bij de aanleg van een huis en op het terrein van het Badhotel. Daar werd een aarden wal van plaggen gevonden, de buitenrand van de vroegere burcht. Er werden sporen van palen op de wal gevonden. Tevens een kruisvormig wegenstelsel in de burcht en een houten goot, die voor de afwatering diende. Onder de wal kwam op 4 meter diepte in het duinzand een skelet van een man te voorschijn, die ze „Harald" hebben genoemd. De doorsnede van de ringwal kon worden vastgesteld op 267 meter. Bij de herinrichting van het eertijds rustieke abdijplein in Middelburg konden de archeologen eens een kijkje eronder nemen. Bij de Balanspoort vonden ze een aarden wal, die regelmatig opgebouwd was uit kleiplaggen, en de binnenzijde van een vroegmiddeleeuse burcht. Alles is gedocumenteerd, maar helaas daarna geëgaliseerd, zodat er van het bodemarchief weinig meer over is. Ir. Trimpe Burger heeft indertijd onderzoek gedaan naar de onbebouwde burcht van Souburg, waar hij paalrestanten en overblijfselen van woningen in het binnenste van de burcht vond. De woningen waren van later datum dan de aarden ringwal. Van de burcht van Oostburg in Zeeuws- Vlaanderen is alleen op de plattegrond van Jacob van Deventer (de zestiende eeuwse cartograaf) een cirkel te zien, verder is er weinig over bekend. De meest gave en meest authentieke burcht uit de negende eeuw bevindt zich bij Burgh op Schouwen-Duiveland stelde Van Heeringen. In 1981 is er uitgebreid onderzoek in en om de volksburcht van Burgh verricht, omdat de oude begraafplaats uitgebreid moest worden. Nu bestaan er plannen tot herinrichting en reconstructie van de burcht, op historisch verantwoorde wijze. In de oude school van 341

Tijdschriftenbank Zeeland

Stad en lande | 1992 | | pagina 11