De verloedering van het Abdij plein
Net iets te laat voor plaatsing in het vorige
mededelingenblad ontving de redactie
onderstaande beschouwing van architekt
Kraamer over het Abdijplein te Middelburg. Hij
schreef die naar aanleiding van een vraag op
onze ledenvergadering van 3 april 1992, waar
hij het beleid van de welstandscommissie in
Zierikzee aanroerde. Zie het artikel "Zierikzee:
monumentenstad!?" in no. 74 van juni '92. In
de pauze vroegen enkele leden hem hoe hij als
oud - welstandsarchitekt van Middelburg aan
keek tegen het vernieuwde Abdijplein.
Hoewel Middelburg niet tot ons "werkgebied"
behoort hebben we gemeend het artikel toch te
plaatsen. De schoonheid van dit plein, waar
onze provinciale bestuurders inspiratie opsnui
ven, gaat ook ons ter harte.
Het verhaal hebben wij met instemming van de
auteur wegens ruimtegbrek iets bekort, met
name in de aanhef.
(Red.)
Het door BNA-architekt Cees Dam uit
Amsterdam (o.a. van de Stopera) gepresenteer
de ontwerp voor een glazen aanbouw aan de
gerestaureerde Statenzaal, dat als zodanig in
Middelburg de nodige kritiek opwekte, hebben
wij als welstandskommissie in eerste instantie
om andere redenen afgekeurd. Met name omdat
het op een lelijke wijze tegen de Statenzaal aan
leunde en omdat de twee glazen torentjes uiterst
modieus waren vorm gegeven. In feite dus op
details en zeker niet t.a.v. het principe.
Het aardige is zelfs dat met een totaal glazen
aanbouw men het hoofdgebouw visueel het
minst aantast en de doorkijk naar het gebouw
behoudt, terwijl er van binnenuit gezien (Dam is
ook interieurarchitekt BNI) een optimaal
boeiend kontakt met de binnentuin ontstaat. Het
m.i. onfrisse gekrakeel werd gevoed door onno
dige behoudzucht en hield de bouw meer dan
een jaar op, maar voorkwam de bouw gelukkig
niet.
Met het Abdijplein ligt het uiteraard anders -
een plein is geen gebouw! Vooropgesteld: het
Abdijplein was en blijft een uniek, intiem, mooi
plein omzoomd met prachtige, aan elkaar qua
stijl identieke monumenten, gekompleteerd met
een nieuw gebouwde, lange bindende gevel van
het Provinciehuis - ontworpen door de onvol
prezen Prof. Ir. J. F. Berghoef (inmiddels 90
jaar). Deze gevel is een van de fraaiste voor
beelden van Delftse School architektuur in
Nederland met een eigen toets middels typische
Berghoefdetails.
Ik meen dat het zeker geen doodzonde is om in
de nieuwe outfit het vroegere gazon weg te
halen en er een stenen plein van te maken; ook
de hardstenen pomp die er voeger stond mis ik
geenszins - de gehandhaafde bomen stofferen
voldoende. Ook de in de bestrating aange
brachte hardstenen radialen - al komen ze mij
wat onnodig over - doen wezenlijk geen kwaad
aan de weldadige pleinvorm.
Hier en daar zijn in de grond achter glas onder
de boomgroepen wat verlichtingstralers aange
bracht, waarvan ik het effekt nog niet heb
mogen waarnemen, maar dat ongetwijfeld een
boeiend lichtspel zal opleveren. Dit lichtspel
moest medio 1991 gekompleteerd worden door
plaatsing van een aantal - nieuw ontworpen -
pleinlantaams.
De welstandskommissie keurde deze reeds in
september 1991 af en Cees Dam kon weer
opnieuw aan het ontwerpen. Gelukkig zocht
men niet naar echte of quasi oud-hollandse
lantaarnpalen, maar wilde men gestileerde lam
pen, die tevens de gevels kunnen aanlichten.
Toen ik in het voorjaar het plein bezocht ont
dekte ik daar een nieuw geplaatst prototype dat
ik best een mooi gestileerde lichtmast vond,
bestaande uit de, typisch bij Dam behorende,
tweeledige zuiltjes, waaraan in de top twee,
wellicht op de Zeeuwse boerinnedracht geïnspi
reerde platte strikken waren bevestigd, die weer
twee halogeenlampjes bevatten. Zeer beschaafd
allemaal - doch daar bovenop was een ordinaire
bouwlamp gemonteerd om de gevel aan te stra
len en die verknoeide gelijk het boeiende ont
werp.
Inmiddels blijkt dat de welstandskommissie nu -
dus ruim een jaar na de afkeuring in 1991 -
nieuwe palen heeft goedgekeurd en die zullen
388
