stroomt tussen het genoemde Schouwen en
Noord-Beveland en langs de stad Veere op Wal
cheren. En wat betreft het vaarwater langs het
eiland Schouwen, de bewoners van Zierikzee
hebben er vaak op gewezen, dat hun stad zwak
is en dat de Fransen, de genoemde waterweg
kennende, een goede en gemakkelijke landings
gelegenheid op het eiland zouden hebben bij
Westenschouwen op een plaats, waar het diep
genoeg is om er met grote schepen aan de wal te
komen. Daarom zou het zeer dienstig zijn, dat
de genoemde stad werd geïnspecteerd door een
deskundige en dat aldaar een geschikt persoon
werd aangesteld, naar de zin van het volk en de
adel van het genoemde eiland het zou vereisen;
immers het zijn zeer stoutmoedige lieden, en de
heer van Beveren en de rentmeester van de Oos-
terschelde zouden zo iemand, die daarvoor
geschikt is, kunnen aanwijzen. En men moet
erop rekenen, dat de bewoners van Schouwen
dringend zullen vragen om enig garnizoen, en
stellig zou een compagnie van driehonderd man.
ondergebracht zoals die van Den Briel, op ge
noemde plaats bij Westenschouwen, er in veel
opzichten nuttig kunnen zijn, althans, indien
Hare Majesteit de kosten ervan zou willen dra
gen.
Aantekening in de marge door Maximilliaan
van Bourgondië (2-3-1552)
Het zou zeer goed zijn een toren of bolwerk te
bouwen bij Westenschouwen om te waken te
gen het kwaad, dat er meer voorin het vaarwater
zal kunnen geschieden. En omdat de Fransen als
zij Westenschouwen voorbij zijn, gemakkelijk
meer voorin zouden kunnen landen en hun sol
daten aan wal zetten, is het wel nodig, dat de
stad Zierikzee wordt versterkt om de inwoners
van genoemd land mitsgaders hun goederen te
beschermen, en het zou goed zijn de boeren van
Schouwen het daartoe vereiste werk in heren
diensten te laten verrichten.
Rapport van de commissie-Vitelli (1569)
Over het eiland Schouwen
Het land en eiland van Schouwen heeft een
grootte van ongeveer 32.000 gemeten, een
gemet van 300 roeden, roeden van 12 voeten,
niet inbegrepen de duinen'. Men schat de om
trek van dit land op 7 mijl, de helft van het land
bestaat uit akkers, de rest uit weiland. Er is in
genoemd land een stad genaamd Zierikzee. on
geveer even groot als Middelburg, geheel om
muurd en omsloten door een gracht met water
die er helemaal omheen ligt, behalve bij sommi
ge poorten waar geen ophaalbruggen zijn.
Ze heeft haar torens rondom opgenomen in de
muur, maar die dienen niet meer ter verdedi
ging. Het heeft er de schijn van dat het in het
verleden een goede haven was, maar omdat nu
de vaargeul is dichtgeslibd en onbruikbaar is
geworden, is dit de oorzaak dat de stad in verval
raakt.
Voornoemde stad heeft een voorstad gelegen
langs de dijk langs de genoemde haven en
bestaat uit een zeer lange straat. In de genoemde
voorstad zijn 100 of meer zoutketen die naar
schatting per jaar elk 4000 ton grof zout produ
ceren.
Het land van het genoemde eiland Schouwen is
voor het merendeel heel laag, ongeveer 6
voeten2 (uitgezonderd bij de duinen, zoals bij
Haamstede en andere dorpen grenzend aan
voornoemde duinen die niet inbegrepen zijn bij
voornoemde 32.000 gemeten). Genoemde dui
nen zijn zeer fraai en op sommige plaatsen
breed, vooral bij Haamstede; metend meer dan
ruim een halve mijl en sterk bevolkt met konij
nen.
Gaande van de stad Zierikzee langs de dijken
van het land genaamd Schouwen om genoemd
land rond te gaan vanaf de plaats die op het geï
nundeerde Noord-Beveland uitziet en vandaar
naar de duinen tegenover het eiland Walcheren,
is gebleken dat langs het genoemde land vanaf
het hoofd achter Zierikzee tot bij en rechts van
genoemde duinen deze kust een maan vormt
met de ronding naar het land en een goede
diepte heeft waar grote schepen doorkunnen.
maar vanwege de sterke stroming die dagelijks
de dijken aanvalt en veel grond wint van het ge
noemde land, vooral tussen de overstroomde ei
landen en genoemd land. kunnen de grote sche
pen slechts met veel moeite voor anker gaan.
Rechts van de duinen tussen Veere en genoemd
land van Schouwen is een geul genaamd de
430
