Achterpaneel van 's Landswagen.
(Foto: Waterschap Schouwen-Duiveland)
lijk voor veel voornamer dit aan te duiden als
's Landskamer. Hierdoor verwees men naar het
vroegere lokaal binnen het Stadhuis!
De behuizing en vergaderruimten voldeden op
den duur niet meer of men had behoefte aan
meer mogelijkheden, zodat het bestuur van
Schouwen de vrijkomende gebouwen op en
langs de Oude Haven nauwlettend gadesloeg.
In 1898 nam het bestuur een principe-besluit
om - zodra de gelegenheid zich voordeed - een
ander huis voor 's Landskamer aan te kopen.
Dit nieuwe huis werd in 1901 aangekocht en
was gelegen aan de Oude Haven Zuidzijde.
Dit pand is thans plaatselijk gemerkt Havenpark
no. 36. In vroeger tijden werd dit perceel ook
wel genoemd: ..het Huis met de beelden", (zie
foto)
Bij het binnentreden bevond men zich in een
ruime hal, waar een prachtige gebeeldhouwde
eiken trap naar de verdieping voerde, terwijl de
muren waren gestucadoord en gedecoreerd met
vrouwelijke figuren, vergezeld van symbolische
attributen. Bij de vervangende nieuwbouw van
dit pand werd deze historische rijkdom ver
woest. Vermeld dient evenwel te worden, dat de
vroegere bestuurskamer (thans tuinkamer) -
dankzij vakkundig ingrijpen van de tegenwoor
dige bewoners - vrijwel ongeschonden behou
den is gebleven.
Het Waterschap Schouwen kwam in 1936/37
met de eigenaar van de sigarenmakerij
fa. Jongmans overeen opstallen en erven te rui
len, zodat Schouwen het perceel Havenpark
thans no. 40 in eigendom verkreeg. In afwach
ting van het gereedkomen van de noodzakelijke
verbouwing, werd als tijdelijk onderkomen een
pand betrokken aan het Kraanplein, waarin zich
tegenwoordig een gedeelte van „De Drie
Moriaenen", café-restaurant bevindt. Na de ves
tiging van het Waterschap Schouwen in 1937 in
het huis Havenpark 40, verkreeg dit de aandui
ding ,,'s Landskamer", begrijpelijk en op histo
rische gronden vanuit het gezichtspunt van het
Waterschap.
Heemraden oefenden wel degelijk persoonlijk
toezicht uit op de toestanden van dijken, wegen
en waterlopen enz. of voor voorjaars- en na
jaarsschouw. Voor deze inspectietochten werd
gebruik gemaakt van 's Landswagen. In 1803
werd door de directie van Schouwen besloten
andermaal twee nieuwe wagens te laten ver
vaardigen. Het motief hiervoor werd als volgt
omschreven: „uit hoofde van de vermoeiende
en veelal gevaarlijke winterreizen". De hoge
waterstand en de weersomstandigheden hadden
veel invloed op de (meest onverharde) wegen,
die zich slingerende in het „landschap" (beter
zou zijn te spreken van het „waterschap", letter
lijk en figuurlijk) en nauwelijks te herkennen
waren. In 1926 werd deze „Oude Schouwsche
Wagen" gesloopt. In het tegenwoordige
's Landskamer kunnen daarvan nog als souve
nir bewonderd worden: de luchter in de trap-
penhal, bestaande uit een voor- en achterwiel,
terwijl het oude achterschild van de wagen in
de grote vergaderzaal als wandversiering aan de
muur hangt, (zie foto)
Vermeld dient dat s' Landswagen ten aanzien
van de zitplaatsen enig geschil heeft veroor
zaakt. De zitplaatsen in s' Landswagen hadden
een bepaalde rangorde. De zitplaats van de op-
perdijkgraaf in 's Landswagen, wanneer de bur
gemeester absent was en een van de andere
heren als vice-president diens plaats moest in
nemen. maakte het noodzakelijk daaromtrent
een besluit te nemen. De annalen vermelden dat
evenwel éénparig besloten werd zich te ge
dragen als vermeld in de resolutie van 10 de
cember 1634, nl. „dat de plaats van de heer op-
perdijkgraaf is op de eerste wagen en op de
eerste bank, op de lagerhand van de burgemees
ter en vice-president".
579
