In 1985 verscheen van de hand van Stoffel
Jumelet het boek „Bruinisse in de loop der eeu
wen 1467 - 1984". Een studie over de ontwik
keling van de leefgemeenschap Bruinisse.
De Bruënëaers - een apart volk volgens de
schrijver - met een totaal eigen, vrijgevochten
en onafhankelijk karakter. Waar ter wereld zou
ook in het taalgebruik de uitdrukking „m'n
knecht" zo veelvuldig voorkomen? Deze vraag
brengt Jumelet tot een schaterlach. Bruënëaers
noemen iedereen zonder schroom hun knecht.
„Dat bedoelen ze niet kwaad," zegt hij, „dat is
meer liefkozend bedoeld, in de betekenis van
vriend." Het blijft merkwaardig.
Voor het trotse en vrijgevochten karakter van
de inwoners van Bruinisse heeft hij zo zijn
eigen verklaring. „Bruinisse heeft door de eeu
wen heen door de mossel- en oesterhandel een
bloeiende economie gehad. Er waren een paar
rijke families in Bruinisse, met name de fami
lies De Waal en Van den Berg, die deze handel
in handen hadden. Nu ik de geschiedenis over
zie, meen ik dat ze over het algemeen goed
voor hun werknemers waren. Er was wel een
groot standsverschil, dat was heel gewoon in
die tijd. Ze hebben hun mensen niet zo ge
knecht, als bijvoorbeeld een aantal rijke boeren
vroeger op de rest van Schouwen deed.
Daardoor behielden de mensen hier op het dorp
hun gevoel voor eigenwaarde. De onderwor
penheid van „ginter kant van den Ouwen Diek"
kende men op Bru niet. In Bruinisse moest men
niet veel hebben van de slaafsheid van de werk
mensen aan de andere kant van het eiland. Er
werd bij „den Ouwen Diek" als het ware een
streep getrokken en de „Oaslanders" moesten
het niet wagen om daar ongevraagd overheen te
komen, want dan vielen er rake klappen. Op
Bru was het leven goed en daar hadden ze geen
„pottekiekers" bij nodig."
„De rangen en standen waren hier niet zo als el
ders op het eiland, de verhouding tussen werk
gevers en werknemers was totaal anders.-
Er was altijd volop werk, ook in de winter
maanden, want dan moesten de oesters gesor
teerd en verzendklaar gemaakt worden voor het
buitenland, voor België, Engeland en Frankrijk.
Elders op het eiland was het dan in de land
bouw armoe troef."
Volgens Jumelet, was de Bruse gemeenschap
zo levendig en vol ondernemingslust door de
internationale contacten. Invloeden van buitenaf
illustratie: To Bolijn - Okkerse. De vissershaven van Bruinisse in vroeger tijd.
607