Hef aan, rechtschapen Kroost der Vaderen!
Bataven! hef den Feestzang aan;
De heerschzucht durfde uw Kusten naderen!
Zij vlood; met schande en smaad belaên,
Der Volken vijand ligt verslagen,
Der Volken Heilzon is aan 't dagen:
En Neêrlands oude roem hersteld.
Hef aan Bataaf! gij zijt gewroken;
Gij hebt der Britten trots verbroken;
Triumph! Triumph! zij zijn geveld.
In het duet largo con espressione bezingen koor
en solisten de moed van de oorlogsslachtoffers,
die vielen 'op het veld des roems'. Tederheid en
militaire flinkheid gaan in de melodie van een en
hetzelfde gezang hand in hand. Een boeiend
contrast bereikt de componist met zijn adagio
grave, bedoeld om dankbaarheid aan het
Opperwezen te betuigen en Zijn verdere bijstand
te vragen; een innige, roerend-eenvoudige wijs
volgt hierin een statige opening op. De afsluiten
de koorzang sprankelt van vervoering over de
overwinning die bij compositie van de 'Feestzang
1799' zo vers in het geheugen lag. Succes heeft
het stuk beslist geoogst. Toneeldirecteur
's Gravesanden wendde zich niet voor niets nog
dezelfde maand tot de raad met het verzoek om
permissie voor de stichting van een schouwburg
dan wel voor jaarlijkse optredens te Zierikzee.
!s Gravesanden had voor het theater zelfs al een
plaats op het oog! De uitvoering van Christian
Ruppe's 'Haagse Feestzang' door een toneelge
zelschap uit Amsterdam, is de vroegste uitvoe
ring van een groot muziekstuk, uit de geschiede
nis van Zierikzee!
Op 25 juni 1997, van 16.00 tot 17.00 uur,
besteedt Omroep Zeeland, in een aflevering van
'De Tijdmachine', aandacht aan de geschiedenis
van het zangkoor van het Leidse Weeshuis en de
beoefening van de muziek in Zeeland in de
periode 1800-1830 (herhaling op 17 augustus
1997, van 10.00 tot 11.00 uur). Van de
'Feestzang 1799' zullen in dit programma delen
te horen zijn (in de herhaling van het program
ma zal de muziek in haar geheel worden
ged raaid).
Bij dezen wil ik graag mevrouw E. W. Blikman-
Ruiterkamp te Zierikzee bedanken voor het aan
reiken van de genoemde zangtekst, en de heren
H. E. S. Sinck te Zierikzee en P. M. Kann te Den
Haag, voor hun informatie op de terreinen van
respectievelijk de geschiedenis van de Zierikzeese
vrijmetselaarsloge en de Nederlandse muziekge
schiedenis.
Geraadpleegde literatuur en archivalia:
- H. Asma (red.), De harmonie van Zierikzee,
Zierikzee 1996],
- Albert Clement, Aspecten van het muziekleven
in Middelburg ten tijde van het stadhouder
schap van Willem V (1751-1795), in: Zeeland.
Tijdschrift van het Koninklijk Zeeuwsch
Genootschap der Wetenschappen, 3/2 (juni
1994) p 63-69.
- F. Grijzenhout, Feesten voor het vaderland.
Patriotse en Bataafse feesten 1780-1806,
Zwolle 1989.
- 5. W. M. A. den Haan en P. M. Kann, Zucht
om zich te oefenen in de lieflijke zangkunst.
Het koor van het Leidse Weeshuis in de
Bataafs-Franse Tijd, Alphen aan den Rijn 1996.
- J. F. Kramer, Het feest der hervorming. Een
feest voor alle christenen, of leerrede gehou
den op den avond van den 2den november
1817, Zierikzee 1818
- Willem Lootens, Beschrijving van het oude en
nieuwe orgel in de Groote of St. Lievensmon-
sterkerk der stad Zierikzee, beneffens eenige
korte aanmerkingen over de oudste orgelen
tot die op deezen tijd, 1771
- Kadastrale Atlas van Zeeland 1832. Serie
Schouwen-Duiveland (Zierikzee),
Middelburg 1995.
- Middelburgsche Courant, 1800-1830.
- Zierikzeesche Courant, 1809-1830.
- Gezangen ter gelegenheid van de viering van
het derde eeuwfeest der kerkhervorming op
den 2e november 1817, des nademiddags in
de Groote Kerk te Zierikzee, Zierikzee 1817
(hiervan resteren slechts twee bladzijden (bibl.
Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, inge
bonden in bovengenoemd boek van Kramer)).
- Gemeentearchief Goes, Verzameling Lenshoek
cat.nr. 67 (Gezangen uit het toneelspel 'De
aftogt der Engelsche Russische Armée van
de Bataafse Kust', Zierikzee 1800).
22
