GESIGNALEERD
Huizen in Zeeland
De Vereniging Hendrik de Keyser, welke als doel
stelling heeft het behoud van architectonisch of
historisch belangrijke oude gebouwen, startte bij
haar 75-jarig jubileum in 1993 met de serie
'Huizen in Nederland'; omvangrijke boekwerken
met beschrijvingen van panden die de vereniging
aangekocht en gerestaureerd heeft. Het eerste
deel omvatte Friesland en Noord-Holland. In
1995 volgde het tweede deel 'Amsterdam' en
nu ziet het derde deel het licht: Zeeland en
Zuid-Holland.
In deel III worden diverse panden in Zeeland
beschreven. Naast de restauratie wordt ook de
bouw- en bewoningsgeschiedenis uiteen gezet.
Op schaal getekende plattegronden en doorsne
den geven een goed beeld van de monumenten.
In de eerste hoofdstukken wordt uitleg gegeven
over de ontwikkelingen in het bouwvak en de
wijze waarop de bouwers, van handwerkers en
leveranciers tot ontwerpers en opdrachtgevers,
door de eeuwen heen hun gebouwen in Zeeland
en Zuid-Holland realiseerden.
Het zuid-westelijke deel van Nederland toont een
eigen architectonische ontwikkeling. Het gebied
lag gunstig voor de aanvoer van materialen. Het
belangrijkste materiaal, baksteen, werd hier
geproduceerd. De architectonische leiding kwam
het eerst uit het vroeg ontwikkelde Vlaanderen.
Daarnaast veroverde, met de natuursteenhandel,
ook de rijkere Brabantse gotiek steeds meer ter
rein. Deze invloeden zijn terug te vinden in de
Zeeuwse steden.
De verwoestingen uit het begin van de Tachtig
jarige Oorlog waren groot en de daaropvolgende
stroom immigranten uit Antwerpen was
omvangrijk. Deze gebeurtenissen leidden tot ver
hoogde bouwactiviteiten in de Zeeuwse steden.
Omstreeks 1700 nam Den Haag de leiding in de
architectonische sfeer over en werd, ook in
Zeeland, de Lodewijk XlV-stijl geïntroduceerd.
De grote omslag in woonhuisbouw voltrok zich
rond 1900. Niet alleen de woonvormen veran
derden ook traden er wijzigingen op in de mate
rialen die gebruikt werden, de bouwstijl en de
mensen die zich met huizenbouw bezighielden.
Vooral de timmerbazen namen tot dan toe een
sterke positie in, zij bouwden niet alleen het
huis maar werkten ook het interieur af: trappen,
binnenbetimmering, stucwerk en schoorsteen
mantels.
De vereniging Hendrick de Keyser bezit panden
uit veel perioden en een onderlinge vergelijking
is boeiend. Het boek geeft voorbeelden uit
Brouwershaven en Zierikzee. De beschrijvingen
bevatten informatie van zowel verdwenen als
nog bestaande huizen: in Brouwershaven het
stadhuis; in Zierikzee onder andere de zoutketen,
het Gravensteen, Havenpark 1 (De Witte Swaen),
Meelstraat 1 het huis De Haene, Nieuwe Bogerd-
straat 16, panden aan de Nieuwe Haven en de
Oude Haven, de Noordhavenpoort, het voormali
ge stadhuis, het huis Ravesteijn (ingericht als
Schotse Kerk) en 't Vrijpoortje.
Voor de liefhebber van de ontwikkeling in
huizenbouw, woonvormen en architectonische
details is dit boek een zeer interessant naslag
werk met prachtige foto's en tekeningen.
R. Meischke, H. J. Zantkuijl, P. T. E. E. Rosen
berg, Huizen in Nederland: deel III Zeeland en
Zuid-Holland, Zwolle 1997 (ISBN 90-400-9944-
8), geïlls., 448 p., met zaken-, personen- en
plaatsenregister, ca. 55,-.
Terug in de tijd
In de serie 'Terug in de tijd' is een fotoboek over
Schouwen-Duiveland verschenen. Helaas is deze
publicatie weinig aantrekkelijk, net als trouwens
alle delen in de serie. In het boekwerk wordt aan
het begin van elk hoofdstuk een korte beschrij
ving gegeven van de afzonderlijke plaatsen op
Schouwen-Duiveland. Deze teksten zijn afkom
stig uit het Aardrijkskundig woordenboek van
A. J. van der Aa (Gorinchem 1839-1851).
Bij alle illustraties, waarvan de kwaliteit soms
bedroevend is, worden onderschriften vermeld.
De teksten geven nauwelijks extra of meer diep
gaande informatie. Een auteur wordt in de
publicatie niet vermeld.
Het aantal pagina's per plaats is in enkele geval-
11
