Bij de strijd tegen de Duitse vijand kwam nog een
andere: de officieren waren in meerderheid
Franstalig. Pas enkele jaren tevoren was de loting
voor militaire dienst omgezet in algemene dienst
plicht. Veel rijke Walen die ingeloot waren, lieten
voorheen arme Vlamingen tegen betaling als
remplacant hun dienstplicht vervullen, zodat de
meerderheid van de soldaten altijd uit arme,
weinig ontwikkelde Vlaamse boerenjongens had
bestaan. Nu waren er ook veel intellectuele
Vlamingen onder de wapenen en met hen
konden de officieren niet omgaan. Aan het
IJzerfront roerden zich veel Flaminganten,
die elkaar activeerden en streden voor gelijke
rechten.
Daarbij kwam nog dat de Duitsers in deze regio
gifgas uitprobeerden, spoedig nagevolgd door de
geallieerden. Tanks, prikkeldraad en vliegtuigen
werden in deze oorlog voor het eerst ingezet.
In 1917 stopte Rusland na de Bolsjewistische
revolutie met de oorlog. Duitse oostfronttroepen
kwamen naar het westen. De Verenigde Staten
van Amerika kwamen door de onbeperkte
duikbootoorlog ook tegenover Duitsland te
staan. In de lente van 1918 probeerden de
Duitsers met een laatste, groot offensief een
overwinning te forceren in het westen. Ze wilden
dit gerealiseerd hebben, vóór die enorme
Amerikaanse troepenmacht in Europa aankwam.
Deze opzet mislukte, maar werd gevolgd door
een geallieerd slotoffensief, dat eindigde met de
wapenstilstand van 11 november 1918.
Bij Diksmuide werd een deel van de loopgraven
op de historische plaats geconserveerd en
toegankelijk gemaakt: de Dodengang.
Tevens verrees in 1930 een monumentale toren
ter nagedachtenis aan de strijd om de IJzer:
de IJzertoren van 83 meter hoog. In deze na de
Tweede Wereldoorlog nieuw opgebouwde toren
is een tentoonstelling over verschillende aspecten
van de Grote Oorlog 1914-1918 ondergebracht.
De expositie werd in 1999 opnieuw ingericht.
Bovenin is een fraai uitzicht over het weidse
polderlandschap te zien en een panorama van de
situatie in 1914-1918. De expositie op verschil
lende etages geeft een goed beeld van de
verschrikkingen van de oorlog in deze regio.
Rondom de IJzertoren is een van de vele militaire
begraafplaatsen uit de Westhoek. Ook in Noord-
Frankrijk zijn vele militaire begraafplaatsen voor
de talloze slachtoffers die deze oorlog gekost
heeft.
Veurne was in 1914-1918 niet bezet en werd
niet vernietigd, maar was de hoofdstad van het
"vrije België". Veurne is gesticht in de negende
eeuw met het opwerpen van een ringwalburcht
(net als Burgh op Schouwen-Duiveland) als
verdediging tegen de Vikingen. In de stad zijn
enkele Gotische kerken en diverse fraaie ge
bouwen in Vlaamse Renaissancestijl rondom de
markt. Uit de zeventiende eeuw dateren het
stadhuis, de Hoge Wacht en de Oude Vleeshal.
Veel gebouwen zijn opgetrokken met de
karakteristieke gele IJzersteentjes.
Aan de buitenkant van Veurne ligt een oud
boerderijcomplex, waarin het Bakkerijmuseum
Walter Plaetinck is ondergebracht. Er is een oude
bakkerij waar met musters gestookt werd, een
schattig winkeltje anno 1900 met allerlei verse
snoep en koek. In de kelder met tongewelf zijn
wisselende exposities ondergebracht. Op de
zolder is een uitgebreide hoeveelheid bakkerijge
reedschappen en wafelijzers tentoongesteld. In
de grote schuur is een enorme collectie verschil
lende broden uit diverse landen bijeengebracht.
Tevens is er een gezellige koffiekamer op de deel.
In het Nederlandse Sluis, dat tijdens de Tweede
Wereldoorlog na de bevrijding van Antwerpen,
zwaar werd getroffen en bijzonder fraai geres
taureerd werd, gaan we 's avonds dineren bij
het Chinees-Indisch restaurant Golden River
Kaai 34.
drs. P .F. Vleugel
Geraadpleegde literatuur
- Museumgids IJzertoren-Diksmuide,
Diksmuide, 1999
- H.Contamine, De Grote Oorlog 1914-1918,
Bussum 1973
- J.P.J.Lokker, 'De grote vlucht. Belgische vluchte
lingen op Schouwen-Duiveland', in: Kroniek van
het land van de zeemeermin (1996) p. 57-71
- J.Schot BWzn, 'Vlaamse vissers als vluchte
lingen in Zierikzee (1914-1918)', in: Kroniek van
het land van de zeemeermin (1987) p.83-93
15
