OUDERDOM ZIERIKZEESE NOBELPOORï Zierikzee is maar liefst drie stadspoorten rijk, een aantal waarmee deze stad in ons land vrijwel alleen staat. Het betreft het restant van de zeven poorten die Zierikzee heeft geteld. Naar de ouderdom van een van deze poorten, de in de jaren 1973-1979 gerestaureerde Nobelpoort, is in het najaar van 1999 nader onderzoek verricht. Dit zogenaamd dendrochro- nologisch onderzoek ouderdomsbepaling met behulp van jaarringen van hout) werd uitgevoerd door de Stichting Ring te Amersfoort, op verzoek van bouwhistoricus Dirk de Vries van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg in Zeist. Het te onderzoeken materiaal bestond uit enkele monsters van eikenhout die De Vries uit het schilddak ofwei de grote kap van het poortge bouw boorde, na zorgvuldig te hebben bekeken welk onderdeel van de kap uit de bouwperiode kon dateren. In Amersfoort was men in staat om de conclusie te trekken, dat de houtmonsters afkomstig waren van rond 1360 gekapte bomen. Gekapt hout werd het liefst zo spoedig mogelijk gebruikt, vrijwel altijd binnen twee jaar na het kappen. Deze kennis stelt ons in staat om met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid te zeggen, dat het grote dak van de Nobelpoort rond genoemd jaar werd aangebracht. Met het metselen van het forse muurwerk van hoofdge bouw en torens is wellicht een a twee decennia eerder begonnen. De aanvang van de bouw van de Nobelpoort kan daarom rond 1350 worden geschat. Stichting van dit poortgebouw had plaats in een eeuw van een zeer welvarend Zierikzee dat veel bouwactiviteiten ontplooide. Zo werd in de veertiende eeuw begonnen met huizenbouw op grotere schaal in het centrum en het oostelijke deel van de stad. De ouderdomsbepalingen aan de hand van stijl kenmerken en constructietechnieken in de litera tuur over de resterende Zierikzeese poorten, lig gen niet bijzonder ver van het jaarta! 1350 verwijderd. De Nobelpoort wordt, evenals de Noordhavenpoort en de Zuidhavenpoort, een veertiende-eeuws poortgebouw genoemd. Dat de stichting onderdeel moet zijn geweest van De Nobelpoort aan de stadszijde (foto redactie) het plan tot verbetering van de verdedigingswer ken, als gevolg van de afmattende belegeringen van Zierikzee door de Vlamingen in 1304, is natuurlijk nog steeds aannemelijk. Maar we kun nen in de Nobelpoort niet licht nog een 'vroeg' veertiende-eeuws poortgebouw blijven zien. Het gebouw heeft naar aanleiding van het resultaat van vermeld onderzoek, dus geen betere plaats in het Nederlandse monumentenbestand verwor ven dan het al had. Interessant zou het zijn om tevens monsters uit de kappen van de andere poorten van Zierikzee aan dendrochronologisch onderzoek te onderwerpen, om te kunnen nagaan hoever bouwhistorici en andere onder zoekers bij deze gebouwen konden komen met dateringen op grond van met het blote oog waarneembare kenmerken. Vooral de verwant schap in constructie met de grote kap van de 16

Tijdschriftenbank Zeeland

Stad en lande | 2000 | | pagina 16