OUDERDOM ZIERIKZEESE NOBELPOORï
Zierikzee is maar liefst drie stadspoorten rijk, een
aantal waarmee deze stad in ons land vrijwel
alleen staat. Het betreft het restant van de zeven
poorten die Zierikzee heeft geteld.
Naar de ouderdom van een van deze poorten,
de in de jaren 1973-1979 gerestaureerde
Nobelpoort, is in het najaar van 1999 nader
onderzoek verricht. Dit zogenaamd dendrochro-
nologisch onderzoek ouderdomsbepaling met
behulp van jaarringen van hout) werd uitgevoerd
door de Stichting Ring te Amersfoort, op verzoek
van bouwhistoricus Dirk de Vries van de
Rijksdienst voor de Monumentenzorg in Zeist.
Het te onderzoeken materiaal bestond uit enkele
monsters van eikenhout die De Vries uit het
schilddak ofwei de grote kap van het poortge
bouw boorde, na zorgvuldig te hebben bekeken
welk onderdeel van de kap uit de bouwperiode
kon dateren. In Amersfoort was men in staat om
de conclusie te trekken, dat de houtmonsters
afkomstig waren van rond 1360 gekapte bomen.
Gekapt hout werd het liefst zo spoedig mogelijk
gebruikt, vrijwel altijd binnen twee jaar na het
kappen. Deze kennis stelt ons in staat om met
aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid te
zeggen, dat het grote dak van de Nobelpoort
rond genoemd jaar werd aangebracht. Met het
metselen van het forse muurwerk van hoofdge
bouw en torens is wellicht een a twee decennia
eerder begonnen. De aanvang van de bouw van
de Nobelpoort kan daarom rond 1350 worden
geschat. Stichting van dit poortgebouw had
plaats in een eeuw van een zeer welvarend
Zierikzee dat veel bouwactiviteiten ontplooide.
Zo werd in de veertiende eeuw begonnen met
huizenbouw op grotere schaal in het centrum en
het oostelijke deel van de stad.
De ouderdomsbepalingen aan de hand van stijl
kenmerken en constructietechnieken in de litera
tuur over de resterende Zierikzeese poorten, lig
gen niet bijzonder ver van het jaarta! 1350
verwijderd. De Nobelpoort wordt, evenals de
Noordhavenpoort en de Zuidhavenpoort, een
veertiende-eeuws poortgebouw genoemd. Dat
de stichting onderdeel moet zijn geweest van
De Nobelpoort aan de stadszijde
(foto redactie)
het plan tot verbetering van de verdedigingswer
ken, als gevolg van de afmattende belegeringen
van Zierikzee door de Vlamingen in 1304, is
natuurlijk nog steeds aannemelijk. Maar we kun
nen in de Nobelpoort niet licht nog een 'vroeg'
veertiende-eeuws poortgebouw blijven zien. Het
gebouw heeft naar aanleiding van het resultaat
van vermeld onderzoek, dus geen betere plaats
in het Nederlandse monumentenbestand verwor
ven dan het al had. Interessant zou het zijn om
tevens monsters uit de kappen van de andere
poorten van Zierikzee aan dendrochronologisch
onderzoek te onderwerpen, om te kunnen
nagaan hoever bouwhistorici en andere onder
zoekers bij deze gebouwen konden komen met
dateringen op grond van met het blote oog
waarneembare kenmerken. Vooral de verwant
schap in constructie met de grote kap van de
16