GEBOORTEHUIS VAN PROFESSOR ZEEMAN IN ZONNEMAIRE Prentbriefkaart van het geboortehuis van prof.dr Pieter Zeeman in de jaren '40 van de vorige eeuw, toen het nog als gemeentehuis diende (privé-verzameling) Het zeventiende-eeuwse huis met trapgevel, staande in de dorpsring van Zonnemaire, heeft vele bewoners gehad. De stichter en eerste bewoner omstreeks 1650 was waarschijnlijk Pieter Eeuwigrijck, secretaris van Zonnemaire, uit wiens familie het in 1729 overging op een ande re eigenaar. Als particulier huis wisselde het pand tussen 1729 en 1778 nogal eens van eigenaar. Zonnemairse predikanten, onder wie de in 1738 bevestigde Johannes Luining, kochten het. Luining vertrok in 1745 naar Dirksland, maar ver kocht het pas in 1758, en wel aan ds Roering. Bij diens vertrek in 1778 kocht de Kerk van Zonnemaire het huis en werd het officieel pasto rie. De koopsom bedroeg 250 pond Vlaams 1500 gulden). Tussen 1778 en 1882 woonden er tien dominees. De laatste predikant maakte het huis beroemd, doordat hij de vader werd van Pieter Zeeman, de latere natuurkundige en Nobelprijswinnaar. Pieter Zeemans geboortehuis bleef pastorie tot 1882, waarna de Kerk wegens de slechte staat van het pand een nieuwe pastorie liet bouwen aan de Zuidweg. De oude pastorie werd weder om particulier woonhuis. In 1943 kwam het door ruiling in bezit van de gemeente Zonnemaire, die het tot raadhuis maakte. Restauratie in het tijd vak 1949-1952 bracht het voormalige woonhuis terug in de oorspronkelijke staat. De gemeente Amsterdam schonk het bronzen borstbeeld van Zeeman, die in deze stad hoogleraar was. De buste kreeg een plaats in het geboortehuis. In januari 1961 ging de gemeente Zonnemaire op in de nieuwe gemeente Brouwershaven, ambte naren vertrokken en het gebouw kreeg weer bewoners. Het borstbeeld van Zeeman werd in 1965 buiten geplaatst, als monument. Burgemeester Vermeulen onthulde het in 1965, ter herdenking van zijn 100ste geboortedag. Met betrekking tot de vader van wetenschapper Pieter Zeeman, bewoner in de tweede helft van de negentiende eeuw, valt in het kort het volgen de op te merken. Catharinus Forandinus Zeeman werd geboren op 2 november 1828 te Numansdorp als zoon van de dorpsarts. Hij studeerde theologie in Leiden in de jaren 1848-1853. Zijn eerste gemeente was Welsum. In dit Overijsselse dorp preekte hij van 1854 tot zijn vertrek in 1862. Als pasgetrouwde dominee kwam hij vanuit Welsum naar Zonnemaire met zijn echtgenote, de domineesdochter Willemina Worst. In 1865 werd zoon Pieter geboren, en na deze in 1867 Johannes Hubertus (Bert), die zijn loopbaan bij de Koninklijke Marine zou beëindi gen als vice-admiraal. Andere in het huis ter wereld gekomen kinderen stierven jong. Van 1862 tot in 1904 was Zeeman dominee van de Hervormde gemeente Zonnemaire. Hij was 'de moderne richting' toegedaan, dat wil zeggen dat hij vrijzinnig dacht over de bovennatuurlijke niet door het verstand te verklaren waarheden. Lange jaren vervulde hij het secretarisambt van het provinciaal kerkbestuur van Zeeland. Na zijn emeritaat - hij was toen 76 jaar - vertrok hij naar Haarlem. De predikant schreef een boek over 35

Tijdschriftenbank Zeeland

Stad en lande | 2001 | | pagina 37