Sporen van het leven van de Zierikzeeënaar ontdek
ken de cultuurhistorici en andere belangstellen
den met behulp van de interieurbeschrijvingen en
de vermeldingen van schulden die op de nalaten
schap drukten. Bezittingen als een visnet, een zil
veren fluitje om leeuwerikken te lokken, een
muziekinstrument, een schilderij van een bijbelse
episode of admiraal, naast de uitgaven in verband
met het ziekbed en de verstrekking van dranken
en eetwaar ter gelegenheid van de begrafenis van
de erflater, zijn daarvan saillante en alledaagse
voorbeelden. Als crediteuren van een nalaten
schap zien we vele ambachtslieden, kooplieden,
medici en belastinginners in de schuldenposten:
een timmermansbaas die de doodskist voor de
"afflijvige" had vervaardigd, een meester
metselaar die had gewerkt aan het sterfhuis, een
stoffenkoopvrouw die rouwtextiel had geleverd,
de chirurgijn of "medicinae doctor" die was
geconsulteerd in verband met het ziekbed, de
ontvanger van het "kerkengrafgelt" en de leveran
ciers van wijn, bier, brandewijn, brood, beschuit,
boter, broodbeleg, mosterd, koekjes, pijpen en
tabak voor een welvoorziene achttiende-eeuwse
begrafenistafel. Daarom zal het eveneens vaak de
moeite lonen om uit een bepaalde periode meer
dere boedel-inventarissen en -rekeningen van wil
lekeurige personen te bestuderen, ter verkrijging
van enig inzicht in het dagelijks werk van een
bepaalde voorvader of voormoeder. In een kleine
stad als Zierikzee heeft een dergelijke actie een vrij
hoog 'trefzekerheidsgehalte'.
Historisch kadaster
In het Weeskamerarchief Zierikzee vinden we veel
informatie over het onroerend goed van
Schouwen-Duiveland. Gegevens over duizenden
van deze objecten als woonhuizen, schuren, pak
huizen en landerijen houden zich in de papier
massa schuil, evenals tientallen nog onbekende
huisnamen. Dit valt op zijn zachtst gezegd inte
ressant te noemen, want de archiefbronnen voor
onderzoek naar de geschiedenis van in Zierikzee
en elders gelegen onroerend goed gaan niet
zover terug als het archief van de weeskamer.
Voor onderzoek naar Zierikzeese objecten komen
het eerst in aanmerking de kohieren van de
Huisschatting en 100ste Penning, alsmede de
registers van overdracht. Van genoemde bronnen
geeft de vroegste, eigenaars en aanslagen uit
1622. Van de meer dan vijfentwintig series trans-
portregisters van alle plaatsen op Schouwen-Dui
veland, start ongeveer een tiental in de zeventien
de eeuw. De Zierikzeese serie begint in 1658. En
dat terwijl de boedelinventarissen en -rekeningen
uit de voorafgaande eeuw vanaf 1520 in over
vloed in het Zierikzeese Weeskamerarchief berus
ten!
Het zou te tijdrovend zijn geweest om in de
inventaris van het archief verwijzingen naar huizen
en andere objecten op te nemen. Eigenlijk is dit
ook niet de taak van de inventarisator die alleen
maar een toegang moet afleveren waarin de
archiefbestanddelen herkenbaar zijn gemaakt en
in de vereiste vorm gerangschikt. Een deel van het
werk zal altijd nog door de onderzoeker zelf ver
richt moeten worden. De in het vorige hoofdstuk
genoemde literatuur en archivalische bronnen kun
nen te pas komen bij het zoeken naar de woon
huizen van patriciërs en in de bronnen minder
opvallende personen.
Met de onroerend goed-informatie uit het Wees
kamerarchief zou een historisch kadaster Zierikzee
kunnen worden samengesteld, dat in de eerste
plaats nuttig zou zijn voor de bestudering van de
stadsgeschiedenis in het algemeen en in het bij
zonder voor de ouderdomsbepaling van nog be
staande gebouwen en het verzamelen van gege
vens over verdwenen bouwwerken. Zo'n overzicht
ware van onschatbare waarde voor de hoeders en
liefhebbers van de monumenten binnen en buiten
de stad. Ligt hier misschien een nieuwe taak voor
de Monumentencommissie van Stad en Lande?
Sander den Haan
Met dank aan mevrouw drs C. E. Heyning en de
heer dr. P. R. Priester.
Noten
1 Constantijn Huygens, Zee-straet (1667)
(vs. 225 en 226)
2 prosopografie: schildering van uiterlijk voorkomen,
levensomstandigheden en karakter, in het bijzonder
van personen uit een begrensde historische periode
3 Misschien betreft het hier archiefstukken van
Dordtenaar Roeloff Francken, voor 1650 bewind
hebber van de Geoctroyeerde Westindische
Compagnie.
4 parenteel: genealogisch overzicht dat alle af
stammelingen van een bepaald echtpaar vermeldt,
dus ook de nakomelingen langs vrouwelijke lijn.
11
