vermanen haar kind te doen dopen en, onvermits
haar censure, naar goede doopgetuigen rond te
zien, en, als zij nog hardnekkig blijft haar openlijk
van de preekstoel af als zeer ergerlijk persoon
te verklaren en haar onder censure te zullen
houden zolang zij zich in zulk een onwaardig
gedrag voortgaat
Vonnis en uitvoering
Van Lis, die inmiddels al van de kerkbode weet
dat Geertje niet zal komen opdagen, is ofwel zeer
geagiteerd - vanwege zijn betiteling van Geertje
als 'voorwerp' - ofwel de classis is mild geweest
bij het schrijven van de notulen. Na behandeling
van het classisadvies geeft Van Lis het consistorie
bericht van de "zeer onbeschaamde weigering"
aan de bode op diens verzoek om op de ver
gadering te verschijnen. Hij stelt vervolgens dat zij
zich hiermee toont als "volstrekt onverbeterlijk".
Van Lis komt met het initiatief om een resolutie op
te stellen waarmee het tweede deel van het classis
advies wordt uitgevoerd. Men komt onderling tot
een akkoord en stelt de volgende resolutie op:
"De kerkeraad, met innig leedwezen ziende de
onverbeterlijke hardnekkigheid van het gecensu
reerde lidmaat Geertje Stoofman waardoor zij niet
alleen geen berouw toont over haar ontugtigen
wandel maar ook bestendig weigert haar onegt
kind, ofschoon reeds vijftien maanden oud, te
willen doen dopen, ende aanmaningen haar
daaromtrent door haar opzieners gedaan met de
onbeschaamdste stoutheid beantwoord; heeft
een resolutie aangenomen, gelijk dezelve bij dezen
ter uitvoer brengt: om haar, ter haare beschaming,
en tot afschrik van anderen der gemeente bekend
te maken als een onwaardig en buitengewoon
hardnekkig lidmaat die door haar berouwloosheid
en veragting van allen godsdienst en kerkelijke
tugt, zig waardig maakt bij aanhoudendheid
onder censure te blijven endes daaronder zoo
lang zal gehouden worden, tot zij zoo openlijk
berouw en verbetering toont, als zij nu op eene
buitengewone wijze alle godsdienstige beginsels
en inrigtingen beledigt, en der gemeente bij
uitstek een ergerlijk voorbeeld geeft."
Na vaststelling buigen de heren broeders van de
kerkenraad goedkeurend het hoofd en sluiten de
vergadering met dankzegging tot God. Van Lis
zal deze resolutie, na de ochtendpreek op 16 juni
1783, vanaf de kansel voorlezen. Geertje beseft
dan waarschijnlijk nog niet wat haar boven het
hoofd hangt. Het is een openlijke aanval op haar
persoon door een instituut dat vele malen
machtiger is dan zijzelf en kan gedefinieerd
worden als publieke verkettering.
Een braaf lidmaat
Vervolgens wordt het, in de bronnen, erg 'stil'
rond Geertje. Er wordt, na het opstellen van de
resolutie, tijdens de vergaderingen geen aandacht
meer aan haar besteedt. Ze wordt doodgezwegen
en de jaren en het leven - hoewel onder censuur
- gaan door. Geertje leert de weduwnaar Leendert
Bogert kennen. En het zou waarschijnlijk stil
gebleven zijn rond Geertje als ze niet het voor
nemen had gehad om met hem te trouwen.
Vermoedelijk - de notulen vermelden het niet -
heeft de kerkenraad geëist dat zij, om in de kerk
te mogen trouwen, alsnog haar kind moet laten
dopen. Haar zoontje is dan inmiddels jaar
oud, en nog steeds ongedoopt. Ze zal het met
tegenzin gedaan hebben, maar ze heeft geen
keus. De Gereformeerde Kerk is in die tijd het
enige instituut, naast het gerecht, dat een wettig
huwelijk kan sluiten. Waarom ze dan toch niet
voor een gerechtelijk huwelijk heeft gekozen
moet te maken hebben met de kleine gemeen
schap Burgh en haar aanstaande echtgenoot,
een trouw lidmaat van de Gereformeerde Kerk.
Ze zwicht voor de eis en zegt toe haar kind te
laten dopen. Op 20 juni 1788 gaat zij, 34 jaar,
in ondertrouw met Leendert Bogert. Twee dagen
later, op 22 juni, wordt haar zoontje Johannes
alsnog, na jaren, gedoopt in bijzijn van Geertje,
haar aanstaande man Leendert Bogert, de
doopgetuige Cornelis Braber, ongetwijfeld
gadegeslagen door een kritisch consistorie.
Nu vernemen we ook voor het eerst de naam van
de vader. Geertje geeft Jan Wiggemantsz. op als
vader van het kind. Deze man lijkt nooit bestaan
te hebben daar hij niet in de boeken is terug te
vinden. Heeft Geertje hem verzonnen, of was hij
wellicht een seizoensarbeider en hebben zij elkaar
slechts eenmaal ontmoet op jaarmarkt of kermis?
De notulen van de vergadering van 25 juni 1788
vermelden voor het laatst Geertjes naam. Ze doet
8
