redenen bekijken en zijn bijbelcitaten bij intrede
en afscheid van de gemeenten lezen, zien we
een lijn. Van Lis begint vrij bescheiden in zijn
ambt maar lijkt in zijn carrière allengs een zekere
hoogmoedigheid op te bouwen. Dit komt zeker
bij zijn laatste standplaats Middelburg - hij preekte
na Burgh nog te Wolphaartsdijk en Tholen - naar
voren als hij zijn intrede doet met de rechtvaar
diging van hogepriester Józua (Zacharia 3:1-7).
Hij zou de rest van zijn leven in Middelburg blijven
en sluit in de Nieuwe Kerk zijn laatste leerredenen
met het eerste boek van Samuel: want de
man was oudt ende zwaer ende hij rïchtede
Israël veertigh jaer." (1 Samuel 4:18b)
Zijn opvolger te Burgh is de predikant Jan Wijnand
Doedes, een telg uit het patriciërsgeslacht Kolff.
Hij was eerder ook zijn opvolger te Stad aan
't Haringvliet. Deze predikant zal Geertjes zoon,
Johannes, dopen. Hij zegent op 14 juli 1788 ook
het huwelijk van Geertje met Leendert Bogert
in. Doedes blijft niet lang. Na onenigheden met
het consistorie neemt hij een beroep aan te
's-Gravendeel in 1789, waar hij blijft tot aan zijn
emeritaat in 1827.
Geertje wordt door haar huwelijk alsnog een
respectabele vrouw, al heeft men het in Burgh
niet meer verwacht. Ze bevalt nog van een zoon
Pieter (die vermoedelijk jong sterft) en een
dochter, Kryna, die later huwt met Pieter Koole.
Geertje sterft in 1809, in hetzelfde jaar als de
man die haar jaren dwarszat. Pieter Hendrik van
Lis sterft namelijk in het najaar van 1809 in zijn
huis in de "Lange Pieterstraat" te Middelburg.
Het kind Johannes, waaraan de kerkenraad zes
jaar lang 'de handen vol en de doopvont leeg
had', groeit op onder de hand van zijn stiefvader
Bogert en wordt net als deze landarbeider. Hij zal
in zijn leven tweemaal trouwen: in 1811 met
Adriana Walinken in 1832 met de 52-jarige
weduwe Janna Kelderman. Zijn leven lang zal er
verwarring blijven over zijn achternaam: hij wordt
nu eens Stoofman, dan weer Wigman genoemd.
Beide echtgenotes zal hij overleven en sterft op
26 januari 1835 te Haamstede, 53 jaar oud,
weduwnaar van twee vrouwen en kinderloos...
J.-M. Hangoor
Noot
1 Uitsluiting van deelname aan het Avondmaal
was een vrij strenge maatregel. Vooral omdat de
goegemeente die zich braaf aan de kerkelijke
tucht onderwierp, een persoon onder censuur
liever uit de weg ging uit angst met deze ver
geleken te worden. Daarbij werd van een lidmaat
verwacht dat deze openlijk berouw toonde voor
het begane vergrijp. De Gereformeerde Kerk
was hier vrij strikt in. Censuur kon een maand
maar ook jaren duren, en in die tijd werd men
zeer nauwlettend in de gaten gehouden.
Met bijzondere dank aan Marianne Gossije
te Middelburg en de familie Passchier te
Oost-Souburg. Een korte versie van dit artikel
(met fragmentgenealogie) is opgenomen in:
Van Zeeuwse Stam. Zeeuws genealogisch
tijdschrift, (118) september 2002, pag. 130-137.
Geraadpleegde bronnen
- Gemeentearchief Schouwen-Duiveland
(GASD), archief Hervormde gemeente Burgh,
inv.nrs. 2 en 3.
- GASD, Archief classis Hervormde gemeenten
Schouwen-Duiveland, inv.nrs. 6 en 25.
- GASD, Rechterlijk Archief Zeeuwse Eilanden,
inv.nrs. 4880 (fol. 60, 68 en 117).
- Zeeuws Archief (ZA), Retroacta burgerlijke
stand, doop- trouw- en begraafboeken
Hervormde gemeenten Burgh en Haamstede.
- ZA, Naamlijst der Nederlands Hervormde
Predikanten van Zeeland.
- Zeeuwse Bibliotheek (ZB), Bijbel (statenvertal
ing zoals bepaald op de Dordtse synode van
1618 en 1619; deze vertaling werd in 1637
voor het eerst uitgegeven; de druk die
gebruikt is voor dit artikel is die van 1780).
- ZB, Handschriftencollectie inv.nr. 6039 (M. van
der Vlugt, PredikantenIijst van Burgh" (met
dank aan Liesbeth van der Doe - van der Geest).
- Nederlands Genealogisch Bureau, dossier
DORR1101, Stamreeks Dorreman.
- D. Haks, Huwelijk en gezin in Holland in de
7 7e en 18e eeuw, Assen 1982.
- P. J. van Langeraad en J. van Loo, 'Kerkmis,
kermis en jaarmarkt', in: Kroniek van het Land
van de Zeemeermin (12) 1987.
- F. Nagtglas, Levensberigten van Zeeuwen II,
Middelburg 1893.
m
