Na Hasselt voerde de reis ons naar Tongeren, de
oudste stad van België. In 54 voor Chr. kwamen
de Keltische Eburonen in opstand tegen Julius
Caesar onder leiding van Ambiorix, die nu nog
vereeuwigd staat als standbeeld in het hartje van
de stad. Die opstand werd bloedig neergeslagen
en Atuatuca Tungrorum werd een zeer belangrijke
legerplaats, gelegen op een kruispunt van heir
banen, zowel noord-zuid als oost-west. Daaraan
heeft de stad in die Romeinse tijd zijn groei en
bloei te danken gehad.
In Tongeren kent men dan ook het probleem als
bouwondernemer, datje in de binnenstad niet
zomaar aan grondverplaatsing mag gaan beginnen.
Eerst komen de archeologen en krijgen een be
perkte hoeveelheid tijd toegemeten om onderzoek
te doen. In Tongeren vindt men dus van alles
uit de Romeinse tijd: een stuk stadsmuur uit de
tweede eeuw en fundamenten van huizen uit de
derde en vierde eeuw. In een bos in de omgeving
zijn nog resten van een aquaduct aanwezig.
In de Laat-Romeinse Tijd werd de Tongerse civitas
het centrum van een christelijk diocees waar
onder anderen bisschop Servatius zijn zetel had.
Hij verplaatste die zetel echter later naar het
steeds in importantie toenemende Maastricht,
waar hij ook in 384 is begraven.
De rol van Tongeren in de Vroege Middeleeuwen
is, ondanks enkele zeldzame vondsten uit de
Merovingische Periode (vijfde - zevende eeuw)
niet duidelijk. Pas in de Karolingische Tijd komt
de stad weer tot bloei met de bouw van een
Romaanse Munsterkerk op de plaats van de huidige
gotische basiliek Onze-Lieve-Vrouw- Geboorte.
De bronzen dodecaëder die in 1939 werd
gevonden aan de Leopoldwal in Tongeren
(foto Gallo-Romeins Museum te Tongeren)
De dertiende eeuw was een bloeiperiode:
de stad kreeg een nieuwe omwalling en een
begijnhof. In 1577 werd Tongeren grotendeels
door Lodewijk XIV verwoest. De eerste heropleving
vond moeizaam plaats in 1830.
Een prachtige gotische kerk met een schitterende
romaanse kloostergang. De muren hiervan tonen
ons grafstenen van belangrijke kanunniken die
hier begraven liggen. Het koor in de kerk is
omstreeks 1274 uitgebreid met een veelhoekige
sluiting, voorzien van hoge vensters boven een
gesloten plint. De toren van de kerk stond aan
vankelijk los en werd in opdracht van de stad
gebouwd. Toen men in 1525 besloot tot het
afbreken van het bouwvallige romaanse west-
werk werd het kerkschip met de toren verbonden
door de aanbouw van twee travees.
De tweede grote beziens- en bezoekswaardigheid
van Tongeren is het Gallo-Romeins Museum.
In drie etages vindt men hier een schat aan
voorwerpen uit verschillende perioden.
In de kelder zien we objecten met betrekking
tot de prehistorie (Neanderthaler, vissers, jagers,
later landbouwers), op de begane grond over de
Kelten, Romeinse onderwerping, Romanisering,
verwarming, glaswonen, Germanen verdrijven
de Romeinen, en op de eerste etage zetelt de
educatieve dienst en kunnen we de tijdelijke
tentoonstellingen. Dit alles is zeer overzichtelijk
opgebouwd, met een bijzonder accent op de
zogenaamde dodekaëder, een twaalfvlaks voor
werp, waaraan men bijzondere betekenissen
toekende zoals een dobbelsteen, die de toekomst
voorspelde, wapenknots, kalibermeter. Men weet
over de functie niets met zekerheid te melden,
het blijft bij veronderstellingen.
De terugreis werd rond 18.00 uur aanvaard.
Dat de maaltijd bij de Chinees in Goes heel
gezellig en heel lekker was moet u maar van mij
aannemen. In elk geval was het voor de reizigers
een smakelijke afsluiting van een mooie dag.
Ook op deze plaats dus een woord van hartelijke
dank voor de excursiecommissie, die ook deze
excursie weer prima voor elkaar had!
Hans Erbrink
15
